Giáo Án Mới
Cộng tác viên
- Điểm
- 0
CHƯƠNG III: SÓNG CƠ
Tiết 23: SÓNG CƠ - PHƯƠNG TRÌNH SÓNG (Tiết 1)
Tiết 23: SÓNG CƠ - PHƯƠNG TRÌNH SÓNG (Tiết 1)
I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức:
- Nêu được định nghĩa sóng. Phân biệt được sóng dọc và sóng ngang.
- Giải thích được nguyên nhân tạo thành sóng.
- Nêu được ý nghĩa của các đại lượng đặc trưng cho sóng cơ (biên độ, chu kì, tần số, bước sóng, vận tốc truyền sóng)
- Lập được phương trình sóng và nêu được ý nghĩa của các đại lượng trong phương trình.
2. Kỹ năng:
- Quan sát và rút ra kết luận.
- Viết được phương trình sóng. Vẽ đồ thị u theo t và u theo x .
3. Thái độ:
II. CHUẨN BỊ :
1. Giáo viên : Các tranh vẽ 14.3; 14.4. Thiết bị tạo sóng nước trong hộp bằng kính H14.1
2. Học sinh :
III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
Hoạt động 1: Ổn định tổ chức và vào bài mới.
Hoạt động của HS | Hoạt động của GV |
| Thực hiện theo yêu cầu của GV | Ổn định lớp Giới thiệu qua nội dung và mục tiêu chương III Gv nhận xét. |
Hoạt động của HS | Hoạt động của GV | Kiến thức |
| + Trên mặt nước xuất hiện những vòng tròn đồng tâm lồi, lõm xen kẽ lan rộng dần tạo thành sóng nước. + Khi cột A dao động lên, xuống, dao động đó được truyền cho các phần tử nước từ gần ra xa. + Hình sin . + Dao động lên xuống tại chổ, còn các đỉnh sóng (chỗ mặt nước lồi lên) chuyển động theo phương nằm ngang ngày càng ra xa tâm dao động. + Hs quan sát và nhận xét về phương dao động của phần tử và phương truyền sóng của sóng ngang và sóng dọc. + Vòng lò xo bị đánh dấu chỉ dao động tại một chỗ + Sóng cơ được tạo thành nhờ lực liên kết đàn hồi giữa các phần tử của môi trường truyền dao động đi, và các phần tử càng ở xa tâm dao động cùng trễ pha hơn. + Mặt nước, sợi dây đàn hồi, tấm kim loại mỏng. + Không khí, chất lỏng, dây lò xo bị nén dãn. | + Ném một viên đá xuống mặt nước. Quan sát và nêu nhận xét. + Thí nghiệm H 14.1 tạo sóng nước trong một thiết bị bằng kính, hình hộp chữ nhật. + Mặt cắt của nước có dạng hình gì? + Miếng xốp nhỏ C nổi trên mặt nước dao động như thế nào? + Nêu khái niệm sóng cơ. Phân biệt hai loại sóng ngang và sóng dọc và ví dụ minh hoạ + C1: Quan sát một lò xo khi có sóng dọc, ta thấy các vùng bị nén (hay dãn) truyền đi dọc lò xo. Trong khi đó, nếu quan sát một vòng lò xo bị đánh dấu, ta thấy nó chuyển động như thế nào? + Cho học sinh quan sát mô hình biểu diễn vị trí của các phần tử của sóng ngang ở những thời điểm liên tiếp.H14.3.Trả lời C2? + Khi nào một môi trường truyền sóng ngang? Cho ví dụ ? + Khi nào một môi trường truyền sóng dọc? Cho ví dụ ? + Cho học sinh quan sát mô hình biểu diễn vị trí của các phần tử của sóng dọc ở những thời điểm khác nhau.H14.4. Trả lời C3? | 1. Hiện tượng sóng: a) Khái niệm: Sóng cơ là dao động cơ lan truyền trong một môi trường. b) Có 2 loại: sóng ngang và sóng dọc - Sóng ngang: là sóng mà các phần tử của môi trường dao động theo phương vuông góc với phương truyền sóng. - Sóng dọc: là sóng mà các phần tử của môi trường dao động theo phương trùng với phương truyền sóng. c) Giải thích sự tạo thành sóng cơ học: + Sóng cơ được tạo thành nhờ lực liên kết đàn hồi giữa các phần tử của môi trường truyền dao động. Phần tử càng ở xa tâm dao động càng trễ pha hơn. + Môi trường nào có lực đàn hồi xuất hiện khi có biến dạng lệch thì truyền sóng ngang. + Môi trường nào có lực đàn hồi xuất hiện khi có biến dạng nén, dãn thì truyền sóng dọc |
| Hoạt động 3: Tìm hiểu các đại lượng đặc trưng của sóng | ||
| + như nhau + Tsóng = Tphần tử = Tnguồn + fsóng = fphần tử = fnguồn + Asóng = Aphần tử Cơ năng W tỉ lệ thuận với biên độ. Do lực cản, sự lan toả năng lượng càng rộng hơn cơ năng càng giảm nên biên độ giảm. + Bước sóng là quãng đường sóng truyền được trong một chu kỳ. + Bước sóng là khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất trên phương truyền sóng có dao động cùng pha. Thảo luận nhóm trả lời câu hỏi C4 và C5 C4: Do lực ma sát và sự tỏa năng lượng ngày càng rộng hơn. C5: Các khoảng cách đều bằng nhau và = | + Nêu nhận xét chu kỳ và tần số của các phần tử so với chu kỳ và tần số của nguồn dao động? + Nêu định nghĩa Chu kỳ sóng và Tần số sóng? + Nêu định nghĩa biên độ sóng và nhận xét biên độ sóng ở các điểm càng xa tâm dao động thì như thế nào?. C4: Hãy chỉ ra một số nguyên nhân làm cho biênđộ sóng giảm khi xa tâm dao động? + Phân tích hình vẽ 14.3& 14.4 SGK có thể nhận thấy sau một chu kì dao động, sóng truyền đi được một khoảng không đổi gọi là bước sóng. Nêu định nghĩa. + C5: Hãy chỉ ra trên H14.3 và 14.4 SGKnhững điểm dao động cùng pha và so sánh khoảng cách giữa chúng? + Cần nhấn mạnh (dựa trên phân tích hình 14.3) rằng các phần tử của môi trường không chuyển động theo sóng, chỉ có dao động được truyền đi. Bởi vậy khi nói tốc độ sóng là nói tốc độ truyền sóng hay nói chặt chẽ hơn là tốc độ truyền pha dao động. + C4? + C5? Sóng truyền dao động cho các phần từ của môi trường nghĩa là chúng truyền năng lượng. | 2. Những đại lượng đặc trưng của chuyển động sóng. a. Chu kỳ, tần số sóng: Tất cả các phần tử của môi trường đều dao động với cùng chu kỳ và tần số của nguồn dao động gọi là chu kỳ và tần số của sóng. b. Biên độ sóng : Biên độ sóng tại mỗi điểm trong không gian là biên độ dao động của phần tử môi trường tại điểm đó. Trong thực tế, càng ra xa tâm dao động thì biên độ sóng càng giảm. c. Bước sóng (l) : Bước sóng là quãng đường sóng truyền được trong một chu kỳ. Hay bước sóng là khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất trên phương truyền sóng mà dao động tại 2 điểm đó là cùng pha. l = v.T = d. Tốc độ truyền sóng : v = + Tốc độ truyền sóng là tốc độ truyền pha dao động.+ Trong khi sóng truyền đi, các phần tử của sóng vẫn dao động tại chỗ. + Tốc độ truyền sóng chỉ phụ thuộc vào môi trường truyền sóng e. Năng lượng sóng : Quá trình truyền sóng là quá trình truyền năng lượng. |
Hoạt động của HS | Hoạt động của GV |
| Thực hiện theo yêu cầu của giáo viên Hs ghi nhớ nhiệm vụ học tập Bài tập về nhà: Các bài tập 1- 4/ 78 SGK | Củng cố kiến thức: - Sóng dọc và sóng ngang khác nhau ở chỗ nào? - Các đại lượng đặc trưng của sóng. Bài tập về nhà: Các bài tập 1- 4/ 78 SGK |
IV .Rút kinh nghiệm:
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
- Nguồn : Tổng hợp
Sửa lần cuối:
