Tiết 5:
§2: HỆ QUẢN TRỊ CƠ SỞ DỮ LIỆU (Tiết 1)
§2: HỆ QUẢN TRỊ CƠ SỞ DỮ LIỆU (Tiết 1)
I - MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU:
1. Kiến thức:
- Nhớ lại khái niệm hệ QT CSDL.
- Biết chức năng hệ QT CSDL: tạo lập CSDL, cập nhật dữ liệu, tìm kiếm kết xuất thông tin, kiểm soát, điều khiển việc truy cập vào CSDL.
- Biết được hoạt động tương tác của các thành phần trong một hệ QT CSDL.
2. Kĩ năng:
- Chưa đòi hỏi biết các thao tác cụ thể.
II - CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
1. Chuẩn bị của GV:
- Máy vi tính và máy chiếu Projector dùng để giới thiệu các hình vẽ.
- Sách giáo khoa, sách giáo viên.
2. Chuẩn bị của HS:
- Sách giáo khoa.
III - HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC:
1. Ổn định tổ chức
Lớp | Ngày dạy | Sĩ số | Họ tên học sinh vắng | Ghi chú |
3. Bài mới
Hoạt động: Tìm hiểu các chức năng của hệ QT CSDL
a) Mục tiêu:
- Giúp học sinh biết được có ba nhóm chức năng của hệ QT CSDL: cung cấp môi trường tạo lập CSDL, cung cấp môi trường cập nhật và khai thác dữ liệu, cung cấp công cụ kiểm soát, điều khiển truy cập vào CSDL.
b) Nội dung:
- Cung cấp môi trường tạo lập CSDL: dễ dàng khai báo kiểu dữ liệu, các cấu trúc dữ liệu thể hiện thông tin và ràng buộc trên dữ liệu.
- Cung cấp môi trường cập nhật và khai thác dữ liệu: có ngôn ngữ thuận tiện cho người dùng diễn tả các thao tác cập nhật hoặc khai thác dữ liệu.
- Cung cấp công cụ kiểm soát, điều khiển truy cập vào CSDL:
+ Phát hiện và ngăn chặn sự truy cập không được phép.
+ Tổ chức và điều khiển các truy cập đồng thời.
+ Duy trì tính nhất quán dữ liệu và tính toàn vẹn của ràng buộc.
+ Khôi phục CSDL khi có sự cố.
+ Quản lí các mô tả dữ liệu.
c) Các bước tiến hành:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN | HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH | THỜI GIAN |
| - Kiểm tra bài cũ: Hãy nhắc lại khái niệm hệ QT CSDL ? + Hỏi: Theo em những từ nào trong khái niệm ta cần chú ý ? + Hỏi: Các từ đó nói lên điều gì của một hệ CSDL ? - Ghi bảng chức năng thứ nhất: Cung cấp môi trường tạo lập CSDL. + Hỏi: Trong ngôn ngữ lập trình Pascal, ta đã học một lệnh tạo cấu trúc dữ liệu, đó là lệnh nào ? Ta khai báo được những gì cho cấu trúc dữ liệu đó ? + Hỏi: Theo em thao tác tạo lập CSDL gồm những thao tác nào ? + GV bổ sung: ngoài ra còn có thao tác chỉnh sửa cấu trúc bảng và xem cấu trúc bản ghi của một bảng. + Diễn giải: những công cụ trợ giúp việc tạo lập CSDL được gọi là ngôn ngữ định nghĩa dữ liệu. + Giải thích thêm từ Cung cấp môi trường thuận lợi và hiệu quả. Với các hệ QT CSDL hiện nay, người dùng có thể tạo lập CSDL thông qua cá giao diện đồ hoạ. - Ghi bảng chức năng thứ hai: Cung cấp môi trường cập nhật và khai thác dữ liệu. + Hỏi: Theo em biết, cập nhật dữ liệu là làm những công việc gì ? + Hãy kể tên các thao tác khai thác dữ liệu mà em biết ? + Hỏi: Trong Pascal, ta có các lệnh nào dùng để cập nhật dữ liệu ? Lệnh nào để khai thác dữ liệu ? + Diễn giải: Hệ QT CSDL cung cấp một số công cụ để tác động lên dữ liệu: xem nội dung dữ liệu, cập nhật dữ liệu, sắp xếp, lọc, tìm kiếm thông tin và kết xuất báo cáo. Các công cụ này tạo thành ngôn ngữ thao tác dữ liệu. - Ghi bảng chức năng thứ ba: Cung cấp công cụ kiểm soát, điều khiển việc truy cập vào CSDL. + Hỏi: Kiểm soát truy cập vào CSDL gồm những công việc nào ? + Hỏi: Điều khiển truy cập vào CSDL gồm những công việc nào ? + GV chuẩn hoá lại trả lời của HS bằng nội dung đã được trình bày ở phần b) của hoạt động này. + Mở rộng: Mọi hệ QT CSDL đều có thể cung cấp các chương trình thực hiện các công việc trên. | - Hệ QT CSDL là phần mềm cung cấp môi trường thuận lợi và hiệu quả để tạo lập, lưu trữ và khai thác thông tin của CSDL. + Tạo lập, lưu trữ và khai thác thông tin. + Đó là các chức năng cơ bản của một hệ QT CSDL. - Ghi bài. + Lệnh Type để tạo cấu trúc dữ liệu, ta khai báo được tên của từng thành phần và kiểu dữ liệu của từng thành phần trong cấu trúc. VD: định nghĩa kiểu bản ghi, ta khai báo được tên của các trường và kiểu dữ liệu của các trường. + Tạo cấu trúc bảng để lưu trữ dữ liệu, trong đó khai báo tên các cột, kiểu dữ liệu của cột, độ rộng của cột... - Ghi bài. + Cập nhật: nhập, xoá và sửa dữ liệu. + Khai thác: sắp xếp, lọc, tìm kiếm, kết xuất báo cáo... + Lệnh để cập nhật dữ liệu: Readln(), lệnh gán. + Lệnh để khai thác dữ liệu: Write, các thuật toán sắp xếp, tìm kiếm. + Ghi nhớ. - Ghi bài. + Phát hiện, ngăn chặn những truy cập trái phép. + Điều khiển các truy cập đồng thời. + Khôi phục CSDL khi có sự cố. | |
- Các chức năng của hệ QT CSDL.
5. Hướng dẫn về nhà:
- Trả lời câu hỏi 1, 2, 3 SGK trang 20 và nghiên cứu phần 3, 4 của bài.
