giáo án Ngữ văn 10 tuần 20: Văn bản thuyết minh

[Giao Vien]

Giáo án Ngữ văn lớp 10 tuần 20 được soạn đầy đủ, chi tiết và mới nhất theo đúng thông tư của BGD. Đặc biệt là giáo án Ngữ văn lớp 10 tuần 20 được xây dựng bằng hệ thống hình ảnh minh họa giúp cho học sinh dễ hiểu và hứng thú hơn trong khi làm bài. Mục đích của bài học giúp các em đọc hiểu văn bản, đưa ra những bài học, luyện tập các vấn đề xung quanh văn bản đặc biệt là lập dàn ý và cách làm.

Tiết 58 - KHDH

Ngày soạn:

Ngày dạy:

CHỦ ĐỀ: VĂN THUYẾT MINH:

CÁC HÌNH THỨC KẾT CẤU CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH​

I. Mức độ cần đạt



1. Kiến thức

Giúp HS có sự khắc sâu, nâng cao nội dung các bài học như:

- Hoàn thiện các kiến thức về văn bản thuyết minh đã học ở THCS : yêu cầu, phương pháp thuyết minh.

- Các hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh.

2. Kĩ năng

Lựa chọn hình thức kết cấu và xây dựng được kết cấu cho văn bản phù hợp với đối tượng thuyết minh.

3.Thái độ: phù hợp cho từng hoàn cảnh thuyết minh.

4. Những năng lực cụ thể học sinh cần phát triển:

- Năng lực thu thập thông tin liên quan đến kết cấu của văn bản thuyết minh

- Năng lực đọc – hiểu các văn bản thuyết minh

- Năng lực trình bày suy nghĩ của cá nhân về văn bản thuyết minh

- Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về kết cấu của văn bản thuyết minh

- Năng lực phân tích, so sánh đặc điểm của văn thuyết minh với các phương thức biểu đạt khác;

- Năng lực tạo lập văn bản thuyết minh

II. Chuẩn bị

1/GV

-Giáo án

-Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi

-Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp

-Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà

2/HS

-Đọc trước ngữ liệu trong SGK để trả lời câu hỏi tìm hiểu bài

-Các sản phẩm thực hiện nhiệm vụ học tập ở nhà (do giáo viên giao từ tiết trước)

-Đồ dùng học tập

III. Tổ chức dạy và học.

1. Ổn định tổ chức lớp:

- Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp

2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra việc soạn bài của học sinh

3. Tổ chức dạy và học bài mới:



HĐ 1. KHỞI ĐỘNG


-Mục tiêu: HS hứng khởi, có động lực, nhu cầu tìm hiểu kiến thức mới của bài học.

-Phương tiện: Máy chiếu.

-Phương pháp, kĩ thuật: kể nhanh, tư duy nhanh, trình bày một phút.

CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH:

GV chiếu 1 video thuyết minh về danh lam thắng cảnh Hồ Ba Bể.

Hoạt động của Thầy và trò	Chuẩn kiến thức kĩ năng cần đạt, năng lực cần phát triển
- GV giao nhiệm vụ: + Một danh lam thắng cảnh; + Một đồ vật, dụng cụ + Một phương pháp. + Một danh nhân. Từ đó có thể rút ra kết luận chung gì về bố cục của văn bản thuyết minh (đã học ở THCS)? - HS thực hiện nhiệm vụ: - HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ: Từ đó, giáo viên giới thiệu	- Nhận thức được nhiệm vụ cần giải quyết của bài học. - Tập trung cao và hợp tác tốt để giải quyết nhiệm vụ. - Có thái độ tích cực, hứng thú.

HĐ 2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Mục tiêu: - Hoàn thiện các kiến thức về văn bản thuyết minh đã học ở THCS : yêu cầu, phương pháp thuyết minh.

- Các hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh.

-Phương tiện: Sách giáo khoa.

-Phương pháp, kĩ thuật: Đọc ghi nhớ, tư duy, trình bày một phút,

Hoạt động của GV - HS	Kiến thức cần đạt
Thao tác 1: Tìm hiểu khái niệm kết cấu văn bản CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH: *HS tìm hiểu mục I SGK trang 165,166 và thực hiện những yêu cầu đã nêu (theo nhóm): a-Xác định đối tượng và mục đích thuyết minh của từng văn bản . b-Tìm các ý chính tạo thành nội dung thuyết minh của từng văn bản . c-Phân tích cách sắp xếp các ý trong từng văn bản . Giải thích cơ sở của cách sắp xếp ấy. d-Nêu các hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh. (Năng lực thu thập thông tin. Năng lực giải quyết những tình huống đặt ra. Năng lực giao tiếp tiếng Việt)	I/ Văn bản thuyết minh: 1. Văn bản thuyết minh nhằm giới thiệu, trình bày chính xác, khách quan về cấu tạo, tính chất, quan hệ, giá trị,… của một sự vật, hiện tượng, một vấn đề nào đó. Có nhiều loại văn bản thuyết minh. → kết cấu của văn bản thuyết minh là cách tổ chức sắp xếp các thành tố cho văn bản thành một đơn vị thống nhất ,hoàn chỉnh và có ý nghĩa 2. Văn bản thuyết minh có thể có nhiều loại hình thức kết cấu khác nhau : - Kết cấu theo trình tự thời gian : trình bày sự vật theo quá trình hình thành, vận động và phát triển. - Kết cấu theo trình tự không gian : trình bày sự vật theo tổ chức vốn có của nó (bên trên - bên dưới, bên trong - bên ngoài, hoặc theo trình tự quan sát,…). - Kết cấu theo trình tự lôgic : trình bày sự vật theo các mối quan hệ khác nhau (nguyên nhân - kết quả, chung - riêng, liệt kê các mặt, các phương diện,…). - Kết cấu theo trình tự hỗn hợp : trình bày sự vật với sự kết hợp nhiều trình tự khác nhau.
-Tìm dẫn chứng minh họa các hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH: GVgiao nhiệm vụ: Lớp chia 4 nhóm. + Nhóm 1 : Trả lời câu hỏi a + Nhóm 2: Trả lời câu hỏi b. + Nhóm 3: Trả lời câu hỏi c. + Nhóm 4: Trả lời câu hỏi d. (Năng lực làm chủ và phát triển bản thân: Năng lực tư duy Năng lực hợp tác, trao đổi, thảo luận). Định hướng: Mục đích văn bản: giới thiệu hình dung Hội thổi cơm thi trong dân gian đồng bằng Bắc Bộ. về các mặt: Địa điểm, thời gian, diễn biến và ý nghĩa lễ hội đối với đời sống tinh thần nhân dân. Các ý chính tạo thành nội dung văn bản: Địa điểm lễ hội: làng Đồng Vân bên dòng sông Đáy, xã Đồng Tháp, huyện Đan Phượng, tỉnh Hà Tây - đồng bằng Bắc Bộ. Thời gian lễ hội: hằng năm, ngày 15-1 (rằm tháng giêng - tết Nguyên tiêu). Thi nấu cơm: quy trình môn thi:- dâng hương - lấy lửa - châm đuốc - giã thóc, sàng, giần thành gạo - lấy nước - bắt đầu thổi cơm - cách thổi đặc biệt. Chấm sản phẩm: tiêu chuẩn và cách chấm đảm bảo công bằng, chính xác. Ý nghĩa lễ hội đối với đời sống cư dân đồng bằng Bắc Bộ. Cách sắp xếp ý: Theo trình tự thời gian diễn biến của sự việc. Kết hợp lời kể và miêu tả. Lời kể là chủ yếu. + Cơ sở của sự sắp xếp: đã là sự việc xảy ra, thường có mở đầu, phát triển và kết thúc. Tôn trọng sự thật, cốt để người đọc, người nghe hình dung đầy đủ và mạch lạc một lễ hội thổi cơm thi ở đâu, bao giờ và diễn ra như thế nào? Các hình thức kết cấu chủ yếu đã được sử dụng trong văn bản thuyết minh: Theo trình tự thời gian, diễn biến của sự việc HS đọc lại văn bản, tiếp tục thảo luận theo nhóm và trình bày kết quả trong 10 phút. -GV nhận xét và định hướng bổ sung, điều chỉnh. Định hướng: Giới thiệu một đặc sản quả nổi tiếng: bưởi Phúc Trạch về các mặt: địa điểm, hình dáng, cấu tạo, màu sắc, mùi vị, giá trị dinh dưỡng... Các ý chính: Các loại bưởi nổi tiếng ở Việt Nam. Hình dáng quả, màu sắc vỏ, múi bưởi. vẻ ngon lành, hấp dẫn của tép bưởi, tôm bưởi. Giá trị hấp dẫn và bổ dưỡng. Danh tiếng của bưởi Phúc Trạch. d) Các ý sắp xếp theo các quan hệ kết hợp: Quan hệ không gian: từ ngoài vào trong. Quan hệ lôgích: các phương diện khác nhau của quả bưởi: hình dáng, vỏ, múi, tép, màu sắc, hương vị, cảm giác. Quan hệ nhân - quả (giữa các ý: 1- 2, 3- 4). GV cho hs phát biểu cá nhân về cách sắp xếp ý của 2 văn bản	II. RÈN KĨ NĂNG 1. Hình thức kết cấu của văn bản Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân : a) Đối tượng và mục đích thuyết minh : - Đối tượng : Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân. - Mục đích : nhằm giới thiệu cho người đọc về thời gian, địa điểm và diễn biến của hội thổi cơm thi và ý nghĩa văn hoá của nó trong đời sống tinh thần của người lao động vùng đồng bằng Bắc Bộ. b) Các ý chính của văn bản : - Thời gian, địa điểm diễn ra lễ hội. - Diễn biến lễ hội : + Thi nấu cơm : làm thủ tục bắt đầu cuộc thi, lấy lửa trên ngọn cây chuối, nấu cơm. + Chấm thi : các tiêu chuẩn chấm thi, cách chấm để đảm bảo chính xác, công bằng. - Ý nghĩa văn hoá của lễ hội đối với đời sống tinh thần của người dân lao động. 2. Hình thức kết cấu của văn bản Bưởi Phúc Trạch : a) Đối tượng và mục đích thuyết minh : - Đối tượng : bưởi Phúc Trạch - một loại trái cây nổi tiếng ở Hà Tĩnh. - Mục đích : giúp người đọc hình dung, cảm nhận được đặc điểm (hình dáng, màu sắc, hương vị hấp dẫn, giá trị bổ dưỡng) của bưởi Phúc Trạch. b) Các ý chính của văn bản : - Về hình dáng bên ngoài của bưởi Phúc Trạch. - Về hương vị đặc sắc của bưởi Phúc Trạch. - Về sự hấp dẫn và bổ dưỡng của bưởi Phúc Trạch. - Danh tiếng của bưởi Phúc Trạch. 3. Về cách sắp xếp ý của hai văn bản Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân và Bưởi Phúc Trạch. - Văn bản Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân tổ chức kết cấu theo trình tự thời gian, xen lẫn lời kể và lời tả. - Văn bản Bưởi Phúc Trạch tổ chức kết cấu theo trình tự quan hệ không gian (từ ngoài vào trong), trình tự quan hệ lôgic (các phương diện khác nhau của quả bưởi : hình dáng, màu sắc, hương vị, giá trị bổ dưỡng) và trình tự quan hệ nhân quả (giữa ý thứ nhất, thứ hai và ý thứ ba ; giữa ý thứ ba và ý thứ tư).
1/Nếu cần thuyết minh bài Tỏ lòng (Thuật hoài) của Phạm Ngũ Lão, có thể tổ chức kết cấu như sau : - Giới thiệu khái quát về tác giả Phạm Ngũ Lão và bài thơ Tỏ lòng. - Thuyết minh về giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ : + Giá trị nội dung của bài thơ. + Giá trị nghệ thuật của bài thơ. Chú ý : Có thể thuyết minh giá trị nghệ thuật của bài thơ trước rồi mới thuyết minh giá trị nội dung hoặc đan xen. - Khẳng định về giá trị của bài thơ. 2/ Nếu phải thuyết minh một di tích, một thắng cảnh của đất nước, có thể giới thiệu dựa theo gợi ý sau : - Giới thiệu chung về di tích hoặc thắng cảnh : tên gọi, giá trị nổi bật,… - Thuyết minh cụ thể về đặc điểm, giá trị các mặt của di tích hoặc thắng cảnh : vị trí, quang cảnh, sự tích, đặc điểm và giá trị tiêu biểu,… Có thể thuyết minh theo trình tự thời gian, không gian, quan hệ lôgic,… hoặc phối hợp một cách linh hoạt, tự nhiên các trình tự kết cấu. - Khẳng định, nhấn mạnh về đặc điểm cũng như giá trị của đối tượng đã thuyết minh. (Năng lực sử dụng ngôn ngữ, Năng lực giải quyết vấn đề)	III/. LUYỆN TẬP: 1/Nếu cần TM bài Tỏ lòng ( Thuật hoài ) của Phạm Ngũ Lão , nên chọn hình thức kết cấu theo trình tự lôgíc hay hỗn hợp? 2/Nếu phải TM một di tích, một thắng cảnh của đất nước có thể lần lượt giới thiệu những nội dung sau: + Khái quát về lịch sử. + Các bộ phận của di tích hay thắng cảnh đó. + Lịch sử của di tích hay thắng cảnh. + Giá trị văn hoá của di tích hay thắng cảnh. Các nội dung trên có thể sắp xếp theo trình tự k/gian hoặc theo trình tự hỗn hợp.

Trên đây là Giáo án Ngữ văn lớp 10 tuần 20 được soạn chi tiết nhất
Tài liệu đầy đủ, chi tiết và miễn phí tải xuống tại file doc dưới đây:
Tham khảo nhiều hơn tại: https://giaoanchuan.com/