Chương trình địa phương- Văn bản: Ông ngoại, ngữ văn 8

[Văn Học]

Tuần 30, Tiết 116:

Chương trình địa phương - Văn bản: ÔNG NGOẠI

(Võ Sa Hà) ​

A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT

1. Kiến thức:

- Giúp hs hiểu thêm về văn học địa phương, hiểu tình cảm giữa ông và cháu. Khẳng định tình cảm gia đình sắt son bền vững.

- Đặc điểm hình thức và chức năng câu phủ định

2. Kĩ năng:

- Đọc- hiểu văn bản thơ trữ tình.

- Biết cách sử dụng câu phủ định.

3. Thái độ: - HS có thêm tình cảm với gia đình.

4. Năng lực: Tư duy sáng tạo, giải quyết vấn đề, thẩm mĩ.

B. CHUẨN BỊ.

1. GV: Giáo án theo chuẩn KTKN, tư liệu về tác giả, văn học địa phương, máy chiếu, bảng phụ.

2. HS: Trả lời các câu hỏi SGK.

C. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY- HỌC:

1. Ổn định tổ chức: 1’

Lớp​	Sĩ số​	Ngày giảng​	Điều chỉnh​
8A1​	​	​	​
8A2​	​	​	​
8A3​	​	​	​

2.Kiểm tra kiến thức cũ: 3’

? Nêu nội dung và nghệ thuật nghị luận trong bài Thuế Máu của Nguyễn Ái Quốc

3. Bài mới:

Hoạt động 1: khởi động:. Thời gian: 2p ​

? Đọc một số câu thơ nói về tình cảm gia đình mà em biết

Giới thiệu bài: Tình cảm gia đình với nhiều góc độ và cung bậc khác nhau là đề tài của nhiều bài thơ. Trong đó, bài thơ "Ông ngoại" của Võ Sa Hà đã đề cập đến một khía cạnh khác mới mẻ, độc đáo...

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức. Thời gian: 35p’.​

Hoạt động của GV ​	HĐ của HS ​	Nội dung cần đạt​
? Nêu hiểu biết của em về tác giả Võ Sa Hà? ? “Ông ngoại” được rút từ tập thơ nào? * GV: nêu yêu cầu đọc: chậm rãi với giọng xúc động, thiết tha ? Tác phẩm được viết theo thể thơ gì? ? Trong 3 câu thơ đầu tiên tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? Tác dụng? + Nhân hóa: con mắt.. nhìn vào lưng ông-> Diễn tả vòng quay t.gian nối tiếp, tuần hoàn khép kín * Chú ý khổ 2 ? Em hiểu ntn về 2 câu thơ: Ông ngồi cúi mặt….lạnh lửa. Ông ngồi cúi mặt như đang nhìn vào ký ức, lục tìm những hình ảnh của những người thân đã khuất với nỗi buồn nặng trĩu ? Vì sao ông ngồi cúi mặt với tư thế cô đơn như vậy? - Bà mất - Con cháu rồi cũng tuột khỏi làng ? cách diễn đạt trong câu thơ: Con cháu tuột khỏi… đẩu đâu, có gì đặc biệt?-> - TG sử dụng các động từ: tuột, rơi vãi tạo sự diễn đạt độc đáo. - Khổ 3 ? Thủ pháp nghệ thuật nào đã được sử dụng trong khổ thơ số 3 - Tương phản mạnh mẽ: Sức khỏe căng đầy hôm qua và sự yếu đuối của ngày hôm nay ? Qua sự tương phản ấy tác giả muốn diễn tả điều gì? - Khắc họa thành công sự bất lực của ông khi bà ra đi ? em cảm nhận được gì về tấm lòng của ông dành cho bà đằng sau sự bất lực và cô đơn hiện tại?-> ? Hình tượng ông ông ngoại tiếp tục được hiện lên ra sao qua tư thế : im lìm còng vóc núi - Hình ảnh: im lìm còng vóc núi- núi hóa thân vào ông hay ông đã ngồi hóa núi âm thầm bao tháng ngày qua ? Em hình dung ntn về đời sống tình cảm của đồng bào miền núi qua câu thơ: Bài ca thời đi hội ? Vì sao : Bài ca thời đi hội chỉ còn ông giữ thôi? - Bà đã đi rồi, chỉ còn mình ông ? Để làm vơi bớt, khỏa lấp nỗi cô đơn thực tại, ông đã làm gì? - xoa dịu nỗi đau và sự cô đơn bằng rượu ? Ngoài ra ông còn khỏa lấp nỗi đau bằng cách nào - Tiếng hát ? Tiếng hát của ông có gì lạ? - Rung cột nhà ông hát/ ầm ù lời đá rơi ? ở khổ thơ tiếp theo tác giả sử dụng rất nhiều hình ảnh độc đáo, sáng tạo. Em hãy chỉ ra những hình ảnh độc đáo ấy - Đá nhão - Trăng sắc hơn lưỡi hái - Hố bụng vẫn còn vơi -> Ông trở về tư thế cô đơn trong nỗi đau và sự tĩnh lẵng đến tột cùng Khổ cuối ? Tiếng hát: ầm ù lời đá rơi của ông ở khổ thơ trên giờ được thay bằng âm thanh gì? - Tiếng buồn vô thanh trong lòng người: Thầm thào lời đêm giá ? Hình ảnh: Tàn tro tung trắng xóa/ Hắt sáng bóng ông tôi có ý nghĩa ntn? - Một kết thúc mở cho người đọc suy ngẫm ? 3 câu cuối cùng là sự lặp lại nguyên vẹn 3 câu đầu tiên. Cho biết đó là dụng ý gì của tác giả? Kết cấu đầu cuối tương ứng ? Lời đề tựa: Kính dâng hương hồn ông của tác giả thể hiện điều gì? - Lòng thành kính thiêng liêng, xúc động chân thành của nhà thơ ? Em hãy chỉ ra tình cảm xuyên suốt mà tác giả dành cho ông ngoại của mình qua bài thơ-> ? hãy chỉ ra những nét nghệ thuật đặc sắc của bài thơ? Nhiều hình ảnh, hình tượng thơ mang đậm sắc thái miền núi, độc đáo, sáng tạo trong việc dùng từ ngữ, cách nói của người dân tộc thiểu số ? Nội dung tư tưởng của bài thơ là gì ?	HĐ chung HĐ chung Đọc HĐ chung HĐ chung HĐ chung HĐ chung HĐ chung HĐ chung HĐ chung HĐ chung HĐ chung HĐ chung HĐ chung HĐ chung HĐ chung	I.Tìm hiểu chung 1.Tác giả - Võ Sa Hà là nhà thơ TN luôn xuất hiện với những bài thơ gần gũi mềm mại. - Luôn viết về gia đình đầy xúc động. 2. Tác phẩm: -Là bài thơ rút từ tập “sóng nhạc hồn tôi”- 1998 - Thể thơ: Tự do II. Đọc, hiểu văn bản 1. Ông ngoại với nỗi buồn nhớ cô đơn - Những người thân trong gia đình đã dần rời xa ông - Ông lặng lẽ gặm nhấm nỗi đau, sự cô đơn trong niềm thương nhớ và thủy chung với bà 2. Nỗi lòng nhà thơ - Nhà thơ một lòng biết ơn, yêu thương, kính trọng và cảm thông sâu sắc đối với ông ngoại mình III.Tổng kết 1. nghệ thuật 2. Nội dung * Ghi nhớ/ 51

Hoạt động 3: Luyện tập. Thời gian: 3 phút​

? Đọc diễn cảm lại văn bản.

IV. Luyện tập.​

Hoạt động 4: Vận dụng(về nhà)​

? Nêu cảm nhận của em về đoạn thơ, hình ảnh thơ mà em thích trong bài. - HS tự bộc lộ, Gv nhận xét, định hướng

*. Hoạt động 5: Tìm tòi, mở rộng, hoạt động nối tiếp (về nhà)​

Rút kinh nghiệm: ………………………………………………............

? Học xong bài thơ em hãy viết cảm xúc của em về ông hoặc bà mình (Thực hiện ở nhà) - GV khái quát: Bài thơ khắc họa tư thế cô đơn, trống trải trong vẻ đẹp kiêu hãnh của con người miền núi qua hình tượng ông ngoại. Cùng đó là tình yêu thương kính trọng và cảm thông sâu sắc của tác giả- giá trị nhân văn sâu sắc của bài thơ