Huyền Trang
Thành Viên
- Xu
- 0
Bài 32 VIỆT NAM Ở THẾ KỈ XV - THỜI LÊ SƠ
Sau thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, Lê Lợi lên ngôi Hoàng đế, sáng lập nhà Lê, đưa Nhà nước phong kiến Đại Việt phát triển mọi mặt về chính trị, kinh tế, văn hóa. Để hiểu được những nội dung trên, chúng ta đi vào tìm hiểu nội dung bài học hôm nay.
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi đọc xong bài học yêu cầu HS cần :
1. Kiến thức
- Hiểu được thời Lê sơ đánh dấu một đỉnh cao trên con đường phát triển của chế độ phong kiến trung ương tập quyền Việt Nam.
- Nắm được sự thống nhất quốc gia được củng cố, Nhà nước được hoàn thiện. Các mặt hoạt động kinh tế, giáo dục, văn hóa đều phát triển.
- Thấy được công lao của Lê Thái Tổ là người có công sáng lập, Lê Thánh Tông là người phát triển đất nước.
2. Tư tưởng, tình cảm
- Giáo dục ý thức học tập để phục vụ sự nghiệp xây dựng đất nước
- Bồi dưỡng niềm tự hào dân tộc.
3. Kỹ năng
- Rèn luyện kĩ năng quan sát, liên hệ và nhận xét.
II. THIẾT KẾ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC :
- Tranh ảnh có liên quan đến bài học
- Sưu tầm thơ, văn nói về giai đoạn này.
II. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC
1. Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi 1 : Vị trí của Phật giáo ở các thế kỷ X - XV ?
Câu hỏi 2 : Đặc điểm thơ văn thế kỷ XI - XV ?
Câu hỏi 3 : Nét độc đáo, tính dân tộc và dân gian trong lĩnh vực nghệ thuật X - XV ?
2. Dẫn dắt vào bài mới :
Sau thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, Lê Lợi lên ngôi Hoàng đế, sáng lập nhà Lê, đưa Nhà nước phong kiến Đại Việt phát triển mọi mặt về chính trị, kinh tế, văn hóa. Để hiểu được những nội dung trên, chúng ta đi vào tìm hiểu nội dung bài học hôm nay.
3. Tổ chức các hoạt động dạy và học trên lớp :
Hoạt động của thầy và trò | Kiến thức cơ bản |
| * Hoạt động 1 : Cả lớp, cá nhân - GV : Thông báo kiến thức mới - HS : nghe và ghi chép | 1. Nhà nước quân chủ đạt đỉnh cao: *. Tổ chức bộ máy Nhà nước - Năm 1428 sau khi chiến thắng nhà Minh, Lê Lợi lên ngôi Hoàng đế, sáng lập nhà Lê (Lê sơ) |
| - Những năm 60 của thế kỷ XV Lê Thánh Tông tiến hành một cuộc cải cách hành chính lớn. | |
| GV : Yêu cầu HS đọc SGK để thấy được những chính sách cải cách của Lê Thánh Tông ở cả trung ương lẫn địa phương : |
| - HS theo dõi sách giáo khoa phát biểu. - GV bổ sung kết luận, kết hợp với vẽ sơ đồ đơn giản lên bảng. | - Chính quyền trung ương Vua 6 bộ Ngự sử đài Hàn lâm |
| GV giải thích thêm : Các chức quan trung gian giũa vua và các cơ quan hành chính (như chức tể tướng) bị bãi bỏ. Nhà vua làm việc trực tiếp với các cơ quan trung ương Lê Thánh Tông thành lập 6 bộ mới phụ trách hoạt động của Nhà nước : Bộ Lại, Lê, Hộ, Công, Binh, Hình, Vua có thể trực tiếp bãi miễn hoặc bổ nhiệm các chức quyền, quyết định mọi việc không cần qua các chức quan trung gian. Chứng tỏ vua nắm mọi quyền hành, chuyên chế ở mức độ cao hơn thời kỳ Lý => Trần. | |
| - HS tiếp tục trình bày về cải cách ở địa phương của Lê Thánh Tông - GV bổ sung kết luận - HS nghe và ghi nhớ | - Chính quyền địa phương - Cả nước chia thành 12 đạo, thừa tuyên, mỗi đạo có 3 ti (Đô ti, Thừa ti, Hiến ti) |
| - GV bổ sung thêm : Khác với triều Lý Trần các chức vụ cao cấp trong triều đình và cai quản các địa phương đều do vương hầu quý tộc dòng họ rần nắm giữ. Còn ở thời Lê quan lại đều phải trải qua thi cử, đỗ dạt mới được bổ nhiệm. Các quý tộc muốn làm quan cũng phải như vậy. | + Dưới đạo là : Phủ, Huyện, Châu, Xã |
| - GV : Em có nhận xét gì về cuộc cải cách của Lê Thánh Tông và bộ máy Nhà nước thời Lê sơ? | |
| - HS suy nghĩ và trả lời. | |
| - GV kết luận : Đây là cuộc cải cách hành chính lớn toàn diện được tiến hành từ trung ương đến địa phương. Cải cách để tăng cường quyền lực của chính quyền trung ương nhât slà tăng cường quyền lực của nhà vua. Quyền lực tập trung trong tay vua. Chứng tỏ bộ máy Nhà nước quân chủ chuyên chế nhà Lê đạt đến mức độ cao, hoàn thiện. | => Dưới thời Lê bộ máy Nhà nước quân chủ chuyên chế đạt mức độ cao, hoàn chỉnh. |
| * Hoạt động 1 : Cá nhân | * Luật pháp và quân đội. |
| - GV giúp HS nắm được sự ra đời của các bộ luật thời phong kiến. - HS nghe, ghi chép. - GV yêu cầu HS đọc phần chữ nhỏ trong SGK trả lời câu ỏi trong sách giáo khoa. | + Luật pháp : - Năm 1042 Vua Lý Thánh Tông ban hành Hình thử (bộ luật đầu tiên). - Thời Trần : Hình luật - Thời Lê biên soạn một luật tên đầy đủ gọi là Quốc triều hình luật. |
| - HS dọc sách giáo khoa suy nghĩ và trả lời. - GV kết luận về mục đích, tác dụng của cách điều luật. - HS nghe và ghi. | => Luật pháp nhằm bảo vệ quyền hành của giai cấp thống trị, an ninh đất nước và một số quyền lợi chân chính của nhân dân. |
| Hoạt động 2 : Cá nhân. - GV giảng nhanh - HS : Tự ghi nhớ | + Quân đsội : Được tổ chức quy củ, gồm Cấm binh (bảo vệ kinh thành) và Quân chính quy bảo vệ đất nước. |
| Hoạt động 1 : Cá nhân - GV nêu câu hỏi : Hãy cho biết thái độ của Nhà nước đối với nông nghiệp ? | 2. Khôi phục và phát triển kinh tế. |
| - HS đọc SGK suy nghĩ và trả lời. | |
| - GV nhận xét, trình bày và phân tích : - Hoà bình lập lại, Nhà nước khuyến khích nhân dân ra sức lao động để khôi phục sản xuất xem làng hàn gắn vết thương chiên tranh nhanh chóng ổn định đời sống. | - Nông nghiệp : Nhà nước ban hành chính sách khuyến khích sản xuất. + Ban hành chính sách quân điền, qui định việc chia ruộng công của các làng xã. |
| - Nhà nước ban hành chính sách quân điền, quy định việc chia ruộng công ở các làng xã. | + Khuyến khích nhân dân khai hoang, đê điều, mương máng được tư sữa. |
| - Khuyến khích nhân dân khai hoang, đê điều, mương máng được tu sửa. | |
| Hoạt động 2 : Cá nhân. | |
| - GV nêu câu hỏi : Tình hình thủ công nghiệp và thương nghiệp thời Lê như thế nào ? | |
| - HS đọc SGK trả lời câu hỏi. | |
| - GV nhận xét và chốt ý : Thủ công nghiệp và thương nghiệp được phục hồi và phát triển. - GV hỏi : Biểu hiện của sự phát triển đó ? | - Thủ công nghiệp và thương nghiệp. + Thủ công nghiệp và thương nghiệp được phục hồi và phát triển. |
| - HS trả lời câu hỏi | |
| - GV chốt ý : 36 phố phường vừa sản xuất hàng thủ công vừa buôn bán. Hàng hóa nhiều, nhân dân buôn bán đông đúc. - GV nhấn mạnh thêm : Nhiều chợ mới được mọc lên ở các làng, Nhà nước còn khuyến khích trao đổi sản phẩm, nhiều làng thủ công mới hình thành. | + Biểu hiện phát triển : hàng hóa nhiều, nhân dân buôn bán đông đúc. Chợ mới, làng thủ công mới hình thành. |
| - GV kết hợp giới thiệu một số tranh về các bình gốm thời Lê sơ sưu tầm được, hoặc tranh trong SGK. | |
| - Cuối cùng GV hỏi : Hạn chế trong chính sách thương nghiệp của nhà Lê là gì ? | |
| - HS đọc SGK trả lời. | |
| - GV chốt ý : Nhà Lê không chủ trương mở rọng buôn bán với thương nhân nước ngoài. | |
| - HS lấy dẫn chung về điều này : Thuyền bè nước ngoài chỉ cập bến một vài cảng và bị khám xét nghiêm ngặt. | 3. Những chuyển biến về văn hóa |
| Hoạt động 1 : Cá nhân và cả lớp | |
| - GV nêu câu hỏi : Tình hình giáo dục thời Lê ? | |
| - HS đọc SGK trả lời câu hỏi. | |
| - GV chốt ý : Thời Lê, giáo dục phát triển, đây là giáo dục nho giáo. | |
| - GV trình bày rõ thêm : Trường Quốc tử giám được mở rộng cho con em quan lại đến học. Thi cử thường xuyên tổ chức 3 năm có 1 kì thi Hội ở kinh đô để chọn nhân tài. Năm 1643 khoa thi đâu tiên của triều vua Lê Thánh Tông có 1400 người đi thi Hội, trong thời gian trị vì của vua Lê Thánh Tông có 12 kì thi Hội vớ 501 người đỗ tiến sĩ, trong đó có 9 trạng nguyên. | - Giáo dục : Phát triển - giáo dục nho giáo, thi cử Thi cử thường xuyên tổ chức 3 năm có 1 kì thi Hội ở kinh đô để chọn nhân tài. Trường Quốc tử giám được mở rộng |
| - GV nêu câu hỏi :Về văn học, sử học có bước phát triển như thế nào ? | |
| - HS đọc SGK trả lời - GV nhận xét và chốt ý : | - Văn học Hán và Nôm đều phát triển, hàng loạt tập thơ ra đời |
| + Văn học Hán và Nôm đều phát triển, hàng loạt tập thơ ra đời như : Bình Ngô Đại Cáo, Hồng Đức quốc âm thi tập ... | |
| + Sử học, một số bộ sử học cũng được biên soạn như Đại Việt sử kí toàn thư ... | + Sử học, một số bộ sử học cũng được biên soạn như Đại Việt sử kí toàn thư... |
| - GV tổ chức cho HS tìm hiểu về kiến trúc và điêu khắc. | - Nghệ thuật vẫn phát triển song có phần hạn chế. |
4. Củng cố
- Tổ chức chính quyền thời Lê
- Các chính sách kinh tế thời Lê
5. Dặn dò, bài tập
- Học bài cũ, đọc trước bài mới
- Trả lời các câu hỏi bài tập trong SGK
