Giáo án môn Địa lí lớp 10, tiết 11: Nhận xét về sự phân bố các vành đai động đất, núi lửa và các vùng núi trẻ trên bản đồ

[Văn Học]

Tiết 11: THỰC HÀNH

NHẬN XÉT VỀ SỰ PHÂN BỐ CÁC VÀNH ĐAI ĐỘNG ĐẤT, NÚI LỬA VÀ CÁC VÙNG NÚI TRẺ TRÊN BẢN ĐỒ​

I. MỤC TIÊU

1. Kiến thức

- Xác định được vị trí, trình bày và giải thích được sự phân bố các vành đai động đất, núi lửa và các vùng núi trẻ trên bản đồ.

- Nhận xét và giải thích được mối quan hệ giữa sự phân bố của các vành đai động đất, các vùng núi trẻ và các mảng kiến tạo.

2. Kĩ năng

- Rèn luyện kĩ năng đọc, xác định vị trí của các khu vực trên bản đồ (vị trí của các vùng núi trẻ, các vùng có nhiều động đất, núi lửa )

- Trình bày, phân tích, giải thích sự liên quan giữa các khu vực trên.

3. Thái độ

- Có cái nhìn khoa học về các hiện tượng động đất, núi lửa và sự hình thành các vùng núi trẻ trên thế giới.

4. Định hướng các năng lực được hình thành

- Năng lực giải quyết vấn đề; năng lực hợp tác

- Năng lực tư duy tổng hợp theo lãnh thổ; sử bản đồ, lược đồ.

II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH

• 1. Đối với giáo viên

- Bản đồ tự nhiên TG.

- Bản đồ mảng kiến tạo, các vùng động đất và các vùng núi trẻ trên TG (phóng to bản đồ trong SGK)

2. Đối với học sinh

- Xem trước bài học

III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC

1.Ổn định lớp

2. Kiểm tra bài cũ

- Quá trình bóc mòn là gì? Kể tên một số dạng địa hình do quá trình bóc mòn tạo thành ? (Quá trình bóc mòn là quá trình các tác nhân ngoại lực (nước chảy, sóng biển, băng hà, gió...) làm các sản phẩm phong hóa rời khỏi vị trí ban đầu của nó; Một số dạng địa hình bóc mòn:mương xói, khe rãnh, thung lũng sông, hàm ếch sóng vỗ, vách biển, bậc thềm sóng vỗ, hồ băng hà, nấm đá, phio...)

3. Các hoạt động học tập

Hoạt động 1: Đặt vấn đề​

Trên thế giới các hiện tượng động đất, núi lửa và địa hình núi trẻ thường phân bố ở một số vùng nhất định. Đó là những vùng nào và các vùng đó có liên quan gì đến các mảng kiến tạo của thạch quyển không? Bài thực hành hôm nay sẽ cho chúng ta hiểu rõ hơn về các vấn đề đó..

Hoạt động 2:

Xác định các vành đai núi lửa, động đất, núi trẻ trên bản đồ​

1. Mục tiêu:

- Xác định được vị trí, trình bày và giải thích được sự phân bố các vành đai động đất, núi lửa và các vùng núi trẻ trên bản đồ.

2. Phương thức:

- Đàm thoại gợi mở, nêu và giải quyết vấn đề

3. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Nội dung chính​

a. Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh: Chia lớp thành hai dãy - Dãy trái: xác định vành đai động đất theo cặp. - Dãy phải: xác định vành đai núi lửa và vùng núi trẻ b. Học sinh thực hiện nhiệm vụ: - Học sinh thực hiện cá nhân sau đó trao đổi theo cặp và chuẩn bị báo cáo kết quả. - Trong quá trình thực hiện GV quan sát và điều chỉnh nhiệm vụ học tập cho phù hợp với đối tượng học sinh c. GV tổ chức cho HS báo cáo kết quả và thảo luận chung cả lớp: - Gọi 2 HS báo cáo kết quả, các học sinh khác nhận xét bổ sung. d. Giáo viên chuẩn kiến thức, nhận xét đánh giá kết quả thực hiện của học sinh. * HS phải phân biệt thế nào là núi già và núi trẻ: “ Núi già là núi hình thành cách đây hàng trăm triệu năm có đỉnh tròn, sườn thoải, thung lũng rộng và nông; Còn núi trẻ là núi hình thành cách đây mới vài chục triệu năm có đỉnh tròn, sườn dốc, thung lũng hẹp, sâu”. Hiện nay núi trẻ vẫn được nâng cao thêm

1. Xác định các vành đai động đất, núi lửa, các vùng núi trẻ trên bản đồ. * Các vành đai động đất: vành đai động đất lớn nhất kéo dài từ Địa Trung Hải đến Tây Nam Á, Nam Á, Đông Á, Nhật Bản, khu vực Bắc Thái Bình Dương, rồi sang phía tây châu Mĩ; vành đai động đất dọc sống núi ngầm Đai Tây Dương,... * Các vành đai núi lửa: vành đai lửa Thái Bình Dương, Địa Trung Hải,... * Vùng núi trẻ: - Dãy Himalaya (châu Á) - Dãy Coocđie (Bắc Mĩ), An đét ( Nam Mĩ)

Hoạt động 3: Nhận xét về sự phân bố và tìm hiểu về mối quan hệ giữa các vành đai núi lửa, động đất, núi trẻ với các mảng kiến tạo của thạch quyển

1. Mục tiêu:

- Xác định được vị trí, trình bày và giải thích được sự phân bố các vành đai động đất, núi lửa và các vùng núi trẻ trên bản đồ.

2. Phương thức:

- Đàm thoại gợi mở, nêu và giải quyết vấn đề

3. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Nội dung chính​

a. Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh: Yêu cầu HS nhận xét về vị trí phân bố của các khu vực có động đất, núi lửa, các vùng núi trẻ? - Dựa vào những kiến thức đã học em hãy cho biết giữa các vành đai núi lửa, động đất, vùng núi trẻ và các mảng kiến tạo của thạch quyển có mối quan hệ với nhau như thế nào? b. Học sinh thực hiện nhiệm vụ: c. GV tổ chức cho HS báo cáo kết quả và thảo luận chung cả lớp: - Gọi 2 HS báo cáo kết quả, các học sinh khác nhận xét bổ sung. d. Giáo viên chuẩn kiến thức, nhận xét đánh giá kết quả thực hiện của học sinh Khi các mảng kiến tạo dịch chuyển xô chờm vào nhau hoặc tách dãn xa nhau thì tại vùng tiếp xúc giữa chúng sẽ là nơi xảy ra các hiện tượng động đất, núi lửa, các hoạt động tạo núi

2. Nhận xét về sự phân bố của các vành đai núi lửa, động đất và các vùng núi trẻ - Thường phân bố trùng với nhau - Thường nằm ở các vùng tiếp xúc của các mảng kiến tạo của thạch quyển. - Ví dụ: Dãy Himalaya nằm ở nơi tiếp xúc giữa mảng Ấn Độ - Ôxtrâylia với mảng Á - Âu; vùng núi trẻ Coocđie nằm ở nơi tiếp xúc của mảng Thái Bình Dương với mảng Bắc Mĩ; vành đai lửa ở phía tây TBD nằm ở nơi tiếp xúc của mảng TBD với mảng Á - Âu… 3. Mối quan hệ giữa các vành đai động đất, núi lửa, núi trẻ với các mảng kiến tạo của thạch quyển - Các vành đai động đất, núi lửa và các vùng núi trẻ nằm ở nơi tiếp xúc của các mảng kiến tạo, nơi diễn ra sự chuyển dịch của các mảng (tách rời hoặc xô húc vào nhau) - Khi hai mảng tách rời sẽ hình thành nên sống núi ngầm kèm theo là hiện tượng động đất và núi lửa: Sự tách rời của mảng Bắc Mĩ – Á - Âu, mảng Nam M ĩ - Phi hình thành nên vành đai động đất dọc sống núi ngầm Đại Tây Dương. - Khi hai mảng xô húc vào nhau hình thành nên các dãy núi uốn nếp trẻ, vực sâu, đảo núi lửa, kèm theo là động đất, núi lửa cũng xảy ra: Sự xô húc của mảng Bắc Mĩ và mảng Nam Mĩ với Mảng TBD hình thành nên hệ thống núi trẻ ở rìa phía tây châu Mĩ kèm theo đó là vành đai động đất, núi lửa...

Hoạt động 4: Luyện tập​

• 1. Mục tiêu:

Củng cố lại kiến thức đã học, rèn luyện kĩ năng bài học góp phần hình thành.

2. Phương thức: Hoạt động cá nhân.

3. Tổ chức hoạt động:

- GV kiểm tra kết quả làm bài thực hành của học sinh.

- Hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài mới.

Hoạt động 5: Vận dụng​

1. Mục tiêu: giúp học sinh vận dụng, liên hệ kiến tức đã học vào thực tiễn.

2. Nội dung: GV hướng dẫn học sinh tự đặt vấn đề liên hệ hoặc vận dụng.

- Tìm hiểu về hiện tượng động dất ở Việt Nam: Phạm vi, nguyên nhân.

3. Đánh giá: GV khuyến khích, động viên học sinh làm bài và nhận xét sản phẩm của học sinh.