Tiết 27 - Bài 24: PHÂN BỐ DÂN CƯ VÀ ĐÔ THỊ HÓA
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Trình bày được khái niệm phân bố dân cư, giải thích được đặc điểm phân bố dân cư theo không gian, thời gian. Phân tích được các nhân tố ảnh hưởng đến sự phân bố dân cư.
- Trình bày được các đặc điểm của đô thị hoá, những mặt tích cực và tiêu cực của quá trình đô thị hoá.
2. Kĩ năng :
- Rèn luyện kỹ năng nhận xét, phân tích biểu đồ, sơ đồ, lược đồ và bảng số liệu về tình hình phân bố dân cư, dân cư thành thị.
3. Thái độ :
- Có nhận thức đúng đắn hơn về đô thị hoá, những tác động tích cực và tiêu cực của đô thị hoá.
4. Định hướng các năng lực được hình thành
- Năng lực giải quyết vấn đề; năng lực hợp tác; năng lực ứng dụng CNTT.
- Năng lực tư duy tổng hợp theo lãnh thổ; sử dụng số liệu thống kê; sử dụng lược đồ.
II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
1. Đối với giáo viên
- Bản đồ phân bố dân cư và các đô thị lớn trên thế giới
- Hình 24 sách giáo khoa phóng to.
- Bản đồ phân bố dân cư Việt Nam.
- Cập nhật số liệu thông kê bảng 24.1; 24.2; 24.3 và bảng trang 97.
- Máy chiếu và các phương tiện khác.
2. Đối với học sinh
Thực hiện các dự án đã được phân công và chuẩn bị báo cáo.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
1. Ổn định lớp
2. Các hoạt động học tập
Hoạt động 1: Đặt vấn đề
a) GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời câu hỏi: Dân cư trên Thế giới phân bố như thế nào? Tại sao lại có sự phân bố như vậy.
Hoặc Bằng kiến thức đã học, hãy nêu hiểu biết của bản thân về phân bố dân cư và đô thị hoá trên thế giới hoặc Việt Nam.
b) HS thực hiện và ghi ra giấy nháp, chuẩn bị để báo cáo trước lớp.
c) GV gọi 01 HS báo cáo, các HS khác trao đổi và bổ sung thêm.
d) GV sử dụng nội dung HS trả lời để tạo ra tình huống có vấn đề và dắt dẫn vào nội dung bài học
Hoạt động 2. Tìm hiểu phân bố dân cư
1. Mục tiêu
- Trình bày được khái niệm phân bố dân cư, giải thích được đặc điểm phân bố dân cư theo không gian, thời gian.
- Phân tích được các nhân tố ảnh hưởng đến sự phân bố dân cư.
- Kĩ năng: Rèn luyện kỹ năng nhận xét, phân tích biểu đồ, lược đồ và bảng số liệu về tình hình phân bố dân cư.
2. Phương thức
- Phương pháp nêu vấn đề; sử dụng lược đồ, biểu đồ, sử dụng số liệu thống kê.
- Thảo luận nhóm.
3. Tổ chức hoạt động
Hoạt động của giáo viên và học sinh | Nội dung chính |
| GV có thể tách ra thành 2 HĐ nhỏ: 2.1. Tìm hiểu khái niệm phân bố dân cư; 2.2. Đặc điểm phân bố dân cư. a) GV giao nhiệm vụ cho HS Đọc nội dung SGK trang 93 và 94, phân tích bảng số liệu thống kê bảng 24.1 và 24.2 (đã cập nhật) trả lời các câu hỏi sau: - Những từ nào trong khái niệm phân bố dân cư bạn cần quan tâm nhất? Hiểu từ đó như thế nào? Lấy ví dụ minh hoạ. - Trình bày đặc điểm phân bố dân cư: theo không gian và thời gian. Học sinh thực hiện theo nhóm, thời gian 10 phút. GV có thể giải thích và hướng dẫn thêm, nếu thấy cần thiết. b) HS thực hiện nhiệm vụ: HS thực hiện cá nhân, sau đó trao đổi nhóm và chuẩn bị báo cáo GV, trao đổi với cả lớp về kết quả thực hiện. Trong quá trình thực hiện GV quan sát và điều chỉnh nhiệm vụ học tập cho phù hợp với đối tượng HS. c) GV tổ chức cho HS báo cáo kết quả và thảo luận chung cả lớp. Gọi một nhóm đại diện báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ; các HS khác lắng nghe và bổ sung, thảo luận thêm. d) GV chốt kiến thức; nhận xét đánh giá kết quả thực hiện của HS. GV phát vấn gợi mở đối với HS: - Để tính mật độ dân số ta làm thế nào? Lấy ví dụ? - Trình bày các nhân tố nào ảnh hưởng đến sự phân bố dân cư trên thế giới. | I- Phân bố dân cư 1. Khái niệm: khái niệm; đơn vị thể hiện sự phân bố dân cư là: Mật độ dân số, tính bằng Dân số/diện tích (đơn vị: người/km2 ) 2. Đặc điểm phân bố dân cư - Dân cư phân bố không đều trong không gian (dẫn chứng). - Phân bố dân cư có biến động theo thời gian (dẫn chứng). 3. Các nhân tố ảnh hưởng - Trình độ phát triển của lực lượng sản xuất; - Tính chất của nền kinh tế; - Điều kiện tự nhiên; - Lịch sử khai thác lãnh thổ, chuyển cư... |
Hoạt động 3: Tìm hiểu Đô thị hoá
1. Mục tiêu
- Trình bày được các đặc điểm của đô thị hoá, những mặt tích cực và tiêu cực của quá trình đô thị hoá.
- Rèn luyện kỹ năng nhận xét, phân tích lược đồ và bảng số liệu về đô thị hóa.
2. Phương thức
- Phương pháp dạy học giải quyết vấn đề; phân tích số liệu thống kê và lược đồ.
- Hình thức cá nhân hoặc nhóm.
3. Tổ chức hoạt động
Hoạt động của giáo viên và học sinh | Nội dung chính |
| Nội dung 1. Khái niệm đô thị hóa a) GV giao nhiệm vụ cho HS Đọc khái niệm về đô thị hóa, hãy lấy ví dụ minh họa cho khái niệm đô thị hóa. HS thực hiện cá nhân. b) HS thực hiện và chuẩn bị báo cáo GV. Cùng thời gian, GV gọi 02 HS lên bảng ghi kết quả thực hiện trên bảng, các HS khác làm vào vở ghi bài. c) GV tổ chức cho HS báo cáo kết quả bằng cánh các HS nhận xét và bổ sung kết quả của 02 HS ghi trên bảng. d) GV nhận xét và chuẩn hóa kiến thức, khắc sâu khái niệm. Nội dung 2. Đặc điểm của đô thị hóa và ảnh hưởng của đô thị hóa đến phát triển kinh tế xã hội. a) GV giao nhiệm vụ cho HS: Phân tích bảng số liệu 24.3 (đã cập nhật) và hình 24, kết hợp với đọc nội dung SGK trang 96, 97 hãy: - Nêu đặc điểm quá trình đô thị hóa. - Trình bày những ảnh hưởng tích cực và tiêu cực của của trình đô thị hóa đến phát triển kin tế-xã hội và môi trường.h Cách 1. GV yêu cầu HS làm ngay tại lớp. Với hình thức cặp đôi. Cách 2. GV giao nhiệm vụ cho HS tìm hiểu trước ở nhà với các gói nhiệm vụ khác nhau. Hình thức làm việc nhóm. - Gói 1: Nêu đặc điểm quá trình đô thị hóa. Trình bày những ảnh hưởng tích cực và tiêu cực của của trình đô thị hóa đến phát triển kinh tế-xã hội. Gói 2: Nêu đặc điểm quá trình đô thị hóa. Trình bày những ảnh hưởng tích cực và tiêu cực của của trình đô thị hóa đến xã hội và môi trường. b) HS thực hiện nhiệm vụ: HS thực hiện cá nhân, sau đó trao đổi cặp đôi hoặc nhóm và chuẩn bị báo cáo GV, trao đổi với cả lớp về kết quả thực hiện. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ trên lớp. GV quan sát và điều chỉnh nhiệm vụ học tập cho phù hợp với đối tượng HS. Đối với thực hiện nhiệm vụ ở nhà, GV định thời gian để đôn đốc và gợi ý cho HS cách trình bày sản phẩm (bài trình chiếu; vẽ hình, sơ đồ hóa,…). c) GV tổ chức cho HS báo cáo kết quả và thảo luận chung cả lớp. Gọi một nhóm đại diện báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ; các HS khác lắng nghe và bổ sung, thảo luận thêm. d) GV chốt kiến thức; nhận xét đánh giá kết quả thực hiện của HS. Chú ý đánh giá quá trình để tạo ra sản phẩm hoàn chỉnh. | III- Đô thị hóa 1. Khái niệm (SGK) 2. Đặc điểm đô thị hóa - Dân cư thành thị có xu hướng tăng nhanh. - Dân cư thành thị ở các châu lục có sự khác nhau, dân cư tập trung vào các thành phố lớn và cực lớn. - Phổ biến rộng rãi lối sống thành thị. 3. Ảnh hưởng của đô thị hoá đến phát triển kinh tế - xã hội - Tích cực - Hạn chế |
Hoạt động 4. Luyện tập
1. Mục tiêu
Nhằm củng cố lại kiến thức đã học; rèn luyện kĩ năng bài học góp phần hình thành thái độ sống tích cực và năng lực cho học sinh.
2. Phương thức: Hoạt động cá nhân
3. Tổ chức hoạt động
a) GV giao nhiệm vụ cho HS:
- Vẽ sơ đồ về các nhân tố ảnh hưởng đến sự phân bố dân cư.
- Dựa vào bảng số liệu Tỉ lệ dân thành thị và nông thôn trên thế giới nhận xét tỉ lệ dân thành thị trên thế giới và nêu nguyên nhân?
b) HS thực hiện nhiệm vụ tại lớp. Trường hợp hết thời gian GV hướng dẫn HS học ở nhà.
c) GV kiểm tra kết quả thực hiện của HS. Điều chỉnh kịp thời những vướng mắc của HS trong quá trình thực hiện.
Hoạt động 5. Vận dụng
1. Mục tiêu: giúp HS vận dụng hoặc liên hệ kiến thức đã học được vào một vấn đề cụ thể của thực tiễn về phân bố dân cư hoặc đô thị hóa ở Việt Nam.
2. Nội dung: GV hướng dẫn HS tự đặt vấn đề để liên hệ hoặc vận dụng.
Trường hợp HS không tìm được vấn đề để liên hệ hoặc vận dụng, GV có thể yêu cầu HS chọn 1 trong hai nhiệm vụ sau:
- Tìm hiểu vấn đề đô thị hóa ở địa phương.
- Nhận xét vè tình hình phân bố dân cư ở địa phương.
3. Đánh giá: GV khuyến khích, động viên các HS làm bài và nhận xét sản phẩm của HS.
