Giáo án môn Tin học lớp 11, tiết 41+42: Chương trình con và phân loại

[Văn Học]

CHƯƠNG 6. CHƯƠNG TRÌNH CON VÀ LẬP TRÌNH CÓ CẤU TRÚC

TIẾT 41 + 42: CHƯƠNGTRÌNH CON VÀ PHÂN LOẠI​

I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:

- Biết được khái niệm chương trình con.

- Biết được ý nghĩa của chương trình con, sự cần thiết phải viết một chương trình thành các chương trình con.

- Biết được cấu trúc của chương trình con.

- Phân biệt được hai loại chương trình con là hàm và thủ tục.

2. Kĩ năng:

- Nhận biết được các thành phần trong đầu của thủ tục.

- Nhận biết được hai loại tham số hình thức trong đầu của thủ tục.

- Biết cách khai báo hai loại chương trình con cùng với tham số hình thức của chúng.

- Biết cách viết lời gọi chương trình con trong thân chương trình chính.

3. Thái độ:

- Rèn luyện các phẩm chất của người lập trình như tinh thần hợp tác, làm việc theo nhóm, tuân thủ yêu cầu vì một công việc chung.

II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
1. Chuẩn bị của giáo viên

- Máy vi tính, máy chiếu projector để giới thiệu ví dụ, máy chiếu Overhead, bìa trong, bút dạ.

2. Chuẩn bị của học sinh

- Sách giáo khoa.

III. HOẠT ĐỘNG DẠY-HỌC
1. Ổn định tổ chức

Lớp​	Ngày dạy​	Sĩ số​	Họ tên học sinh vắng​	Ghi chú​
​	​	​	​	​
​	​	​	​	​
​	​	​	​	​
​	​	​	​	​
​	​	​	​	​
​	​	​	​	​
​	​	​	​	​
​	​	​	​	​
​	​	​	​	​

2. Kiểm tra bài cũ

3. Dạy bài mới

Hoạt động 1: Tìm hiểu về chương trình con và ích lợi của việc sử dụng chương trình con khi lập trình.

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN​

HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH​

1. Tìm hiểu ý nghĩa và khái niệm của chương trình con. - Chiếu hai chương trình giáo viên đã chuẩn bị sẵn. Một chương trình có sử dụng chương trình con, một chương trình không sử dụng chương trình con. Chẳng hạn: Chương trình tính tổng 4 lũy thừa: TLT=an + bm + cp + dq. - Gọi học sinh nhận xét về tính ngắn gọn, rõ ràng, tính dễ đọc dễ hiểu của hai chương trình đó. - Hỏi: Khi nào nên viết chương trình con? - Yêu cầu học sinh đọc sách giáo khoa, cho biết khái niệm chương trình con. - Chia lớp làm ba nhóm. Phát bìa trong cho mỗi nhóm. Yêu cầu học sinh điền các lợi ích của việc sử dụng chương trình con. -Thu phiếu học tập. Chiếu kết quả lên bảng. - Bổ sung và giải thích thêm một số lợi ích mà học sinh điền chưa đầy đủ. (vì các em còn mơ hồ về chương trình con) 2. Phân loại chương trình con. - Hỏi: Có mấy loại chương trình con? Gọi tên của chúng? - Hỏi: Đã từng làm quen với hàm và thủ tục chưa? Lấy một số ví dụ về hàm và thủ tục đã được học. - Ý nghĩa của hàm và thủ tục chuẩn? - Yêu cầu học sinh tham khảo sách giáo khoa để phân biệt khái niệm hàm và thủ tục. 3. Cấu trúc của chương trình con. - Giới thiệu cấu trúc chung của chương trình con <Phần đầu> [<Phần khai báo>] <Phần thân> - Yêu cầu học sinh so sánh với cấu trúc chương trình chính - Yêu cầu học sinh giải thích phần khai báo và phần thân chương trình con. - Diễn giải: Phần đầu của chương trình con gồm có tên chương trình con, các tham số của chương trình con. Các tham số này được gọi là tham số hình thức. 4. Thực hiện chương trình con. - Hỏi: Để sử dụng hàm và thủ tục chuẩn em thường viết ở đâu và viết như thế nào? - Diễn giải: Để gọi một chương trình con, ta cần phải có lệnh gọi nó tương tự lệnh gọi hàm hay thủ tục chuẩn, bao gồm tên chương trình con với các tham số (nếu có) là các hằng và biến chứa dữ liệu vào/ra tương ứng với các tham số hình thức đặt trong cặp ngoặc. Các hằng và biến này được gọi là tham số thực sự.

1. Quan sát đề bài và hai chương trình ví dụ. - Nhận xét: Chương trình có sử dụng chương trình con được viết ngắn gọn, dễ hiểu hơn chương trình viết không sử dụng chương trình con. - Đối với các bài toán lớn, cần nhiều người cùng viết. Chương trình dài, cần chia làm nhiều đoạn. Có nhiều đoạn lệnh lặp lại, chỉ nên viết một chương trình con. - Tham khảo sách giáo khoa để trả lời - Nghiên cứu sách giáo khoa, thảo luận để điền phiếu học tập + Tránh được việc phải viết lặp đi lặp lại cùng một dãy lệnh nào đó trong chương trình. + Hỗ trợ việc thực hiện viết các chương trình lớn + Phục vụ quá trình trừu tượng hóa + Mở rộng khả năng ngôn ngữ + Thuận tiện cho việc phát triển, nâng cấp chương trình. - Báo cáo kết quả. - Theo dõi bổ sung và giải thích của giáo viên. 4. Tham khảo sách giáo khoa và trả lời. - Hai loại chương trình con: hàm và thủ tục. - Đã sử dụng hàm và thủ tục chuẩn. - Ví dụ: Hàm abs(), length(st). Thủ tục Delete(st,p,n); - Hàm là thực hiện một số thao tác nào đó và trả về một giá trị kiểu đơn giản thông qua tên hàm. - Thủ tục thực hiện thực hiện các tháo tác nhất định nhưng không trả về giá trị qua tên của nó. 3. Quan sát cấu trúc của chương trình con. - Giống cấu trúc chương trình chính. Khác ở chỗ phần đầu chương trình là bắt buộc phải có. - Phân khai báo thường có thể là khai báo biến, hằng. - Phần thân là một dãy các lệnh thực hiện nhiệm vụ nhất định của chương trình con. 4. Suy nghĩ và trả lời. - Viết trong chương trình chính. Viết thủ tục kèm các tham số và kết thúc là dấu chẩm phẩy (. Viết hàm trong lệnh nào đó hoặc trong thủ tục. Hàm không được viết như lệnh.

IV. ĐÁNH GIÁ CUỐI BÀI
1. Những nội dung đã học

- Chương trình con đóng vai trò quan trọng trong lập trình, đặc biệt là trong lập trình cấu trúc.

- Các lợi ích cơ bản của chương trình con: Dùng chương trình con sẽ thuận lợi cho việc tổ chức, viết, kiểm tra và sử dụng lại chương trình.

- Có hai loại chương trình con.

- Cấu trúc chương trình con và vị trí của nó trong chương trình chính: Chương trình con được viết ở phần khai báo. Chương trình con có phần đầu, phần khai báo và phần thân.

- Chương trình con có thể có tham số hình thức khi khai báo và được thay bằng tham số thực sự khi gọi chương trình con.

- Chương trình con được gọi bằng tên của nó.

2. Câu hỏi và bài tập về nhà

- Đọc trước nội dung bài: Ví dụ về cách viết và sử dụng chương trình con, sách giáo khoa, trang 96.