Hoàng lê nhất thống chí, hướng dẫn đọc thêm: Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh, ngữ văn 9

[Văn Học]

Tuần 5- Tiết 23:

Văn bản:

HOÀNG LÊ NHẤT THỐNG CHÍ

HDĐT: CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH​

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Kiến thức:

- Cảm nhận được sự thảm bại của bọn xâm lược và số phận của lũ Vua quan phản dân hại nước.

- Cuộc sống xa hoa của các vua chúa, sự nhũng nhiễu của quan lại thời Lê - Trịnh và thái độ phê phán của tác giả.

2. Kỹ năng: Rèn , kỹ năng đọc hiểu tuỳ bút thời trung đại.

3. Thái độ: Giáo dục cho học sinh.thái độ phê phán chế độ xã hội, giai cấp thống trị xa hoa, nhũng nhiễu,...

4. Năng lực: Tự học, giải quyết vấn đề, giao tiếp, hợp tác, cảm thụ tác phẩm văn học...

II. CHUẨN BỊ

1. Giáo viên: Đọc, soạn bài và chuẩn bị các tư liệu, tranh ảnh tham khảo, HKDH, MC....

2. Học sinh:

- Đọc văn bản “Hoàng Lê nhất thống chí” và trả lời các câu hỏi trong SGK

- Tìm hiểu các chú thích trong SGK

- Tìm hiểu về cuộc khởi nghĩa Tây Sơn, đặc biệt là trận Ngọc Hồi đại phá quân Thanh mùa xuân Kỉ Dậu 1789.

III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:

1. Tổ chức (1’)

Lớp​	Tổng số​	Học sinh vắng​	Ngày giảng​	Điều chỉnh​
9A1​	42​		23/9/2019​
9A2​	42​		24/9/2019​
9A3​	42​		21/9/2019​

2. Kiểm tra kiến thức cũ(2’):

? Cảm nhận của em về Vua Quang Trung?

3. Bài mới:

Hoạt động của thầy	HĐ của trò​	Nội dung bài học​
Hoạt động 1: Khởi động (2 phút):​ HS quan sát lược đồ cuộc tiến công đại phá quân Thanh của Quang Trung tại Thăng Long	Hoạt động chung
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới (33’)​
Hỏi: Âm mưu của Tôn Sĩ Nghị? - Giúp vua Lê , thực chất là XL nước ta Hỏi: Trong khi quân Tây Sơn tiến đánh như vũ bão, thì cuộc sống của tướng lính nhà Thanh và vua tôi Lê Chiêu Thống ở Thăng Long diễn ra như thế nào? Hỏi: Hình ảnh quân Thanh tháo chạy được MT ntn ? Hỏi: Tại sao quân Thanh lại thất bại mau chóng và thảm hại như vậy? - Tướng bất tài vô dụng hèn nhát. - Quân hèn nhát không có sức chiến đấu. Hỏi: Khi nghe tin Ngọc Hồi thất thủ, vua tôi Lê Chiêu Thống đã có hành động gì? Hỏi: Nhận xét của em? - Vua không còn là vua mà trở thành kẻ hèn nhát phản bội lại đất nước Þ chúng phải gánh chịu hậu quả Þ không thể có số phận nào khác cho bọn bán nước cầu vinh. Hỏi: Nhận xét lối văn trần thuật? - Kể xen tả ¦ sinh động cụ thể gây ấn tượng. ? Em có nhận xét gì về lối trần thuật trong văn bản ? Từ nghệ thuật đó để làm nổi bật nội dung gì ? Gọi HS đọc Đọc thêm Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh (10’) Gọi HS đọc phần chú thích SGK/ 61 ? Em hiểu thế nào về khái niệm “Vũ trung tùy bút”? Cho HS đọc chú thích 1 SGK/61. GV: Tùy bút đương đại cốt chuyện đơn giản. ? Khi không có chuyện – kết cấu tự do, tả người kể việc trình bày cảm xúc ấn tượng của người viết .Tùy bút trung đại không hoàn toàn giống với tùy bút hiện đại : Cô Tô ; Cây tre Việt Nam . GV: - Hướng dẫn h/s đọc chậm rãi, hơi buồn, hàm ý phê phán kín đáo. Đọc đoạn 1 ? Tìm những chi tiết và sự việc thể hiện rõ những thú ăn chơi, sa đọa của chúa Trịnh? ? Qua những chi tiết đó em có những nhận xét gì về cuộc sống của chúa Trịnh ? ? Ở đoạn văn thứ 2 này t/giả tập trung kể việc gì? ? Thời chúa Trịnh bọn hoạn quan hầu quận chúa đã có những hành động gì? Vì sao chúng có thể tác oai tác quái như vậy? ? Em thử hình dung c/sống của ng/dân dưới thời Trịnh và nhận xét về những hoạt động của bọn quan tham thời đó? ? Đọc truyện cũ trong phủ chúa Trịnh em hiểu thêm sự thật nào về cuộc sống của vua chúa, quan lại thời Lê chúa Trịnh suy tàn? ? So với các bài tùy bút đã học, em thấy tùy bút cổ có gì khác so với tùy bút hiện đại? - Tùy bút hiện đại chủ yếu được viết theo dòng cảm xúc của t/giả . - Tùy bút cổ viết theo các sự việc có thật đã xảy ra trong đời sống hiện thực khách quan.	Trả lời Thảo luận bàn Trả lời cá nhân Thảo luận bàn HĐ cá nhân HĐ cá nhân Thảo luận bàn Thảo luận Đọc Đọc ​	A. HOÀNG LÊ NHẤT THỐNG CHÍ I. Tìm hiểu chung II. Đọc hiểu văn bản 1. Hình ảnh người anh hùng Nguyễn Huệ 2. Hình ảnh bọn cướp nước và bán nước *Quân Thanh: thật khốn cùng thê thảm, chạy bán sống bán * Bọn Lê Chiêu Thống: thật bi đát, bỏ chạy tán loạn . III. Tổng kết 1. Nghệ thuật - Lời văn mạch lạc kết hợp kể tả cụ thể sinh động. - Khắc hoạ hình tượng nhân vật. 2. Nội dung: - Vẻ đẹp hình tượng vua Quang Trung. - Sự bạc nhược của quân thanh. - Số phận bi đát của vua tôi Lê chiêu Thống. * Ghi nhớ (SGK) B. Đọc thêm: Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh I. Tìm hiểu chung - HS đọc SGK II. Đọc – hiểu văn bản 1. Cuộc sống của chúa Trịnh - Cuộc sống ăn chơi xa xỉ vô độ trên mồ hôi xương máu của dân lành. 2. Hành động của bọn quan thái giám - Quan lại lợi dụng uy quyền của chúa để vơ vét của cải của dân, tham lam lộng hành. 3. Thái độ của tác giả Phê phán thói ăn chơi xa xỉ và tệ nhũng nhiêu ND của vua chúa, quan lại III. Tổng kết 1. Nghệ thuật - Từ ngữ tự nhiên không bị gò bó với cốt truyện. - Tự sự xen miêu tả, biểu cảm. 2. Nội dung - Phản ánh đời sống xa hoa, nhũng nhiễu của vua quan thời Lê Trịnh.
Hoạt động 3: Luyện tập (3 phút)​
GV cho HS luyện tập bài 4, 5 (ý b,c) – ETKTĐG/44,45 Bài 4: Hình ảnh đội quân Tây Sơn của vua QT hiện lên như thế nào? Bài 5 (ý b): Câu thơ nào trong bài “NQSH” thể hiện cùng nội dung với câu văn sau “Trong khoảng vũ trụ, đất nào .... cai trị”. Bài 5 (ý c): Hãy chép 1 đoạn trong Bình Ngô đại cáo có nội dung giống câu văn dẫn ở bài 5 (ý b)	HĐ cá nhân Làm ra PHT	* Luyện tập Bài 4: D Bài 5 (ý b): Nam quốc sơn hà Nam đế cư Tiệt nhiên định phận tại thiên thư Bài 5 (ý c): Như nước Đại Việt ta từ trước Vốn xưng nền văn hiến đã lâu Núi sông bờ cõi đã chia Phong tục Bắc Nam cũng khác Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần bao đời gây nền độc lập Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên xưng đế một phương.
Hoạt động 4: Vận dụng (3’)​
GV nêu CHTN để HS luyện tập Câu 15: Chi tiết nào nói lên sự sáng suốt của vua QT trong việc xét đoán và dùng người? (A) Câu 19: Vì sao tác giả vốn là người trung thành với nhà Lê nhưng vẫn viết rất chân thực và hay về QT – “kẻ thù” của họ? (A và B: Họ tôn trọng lịch sử và có ý thức dân tộc).	HĐ CN
Hoạt động 5: Tìm tòi, mở rộng (HS thực hiện ở nhà – 1’)​
- Đọc lại văn bản, nắm được các chi tiết tiêu biểu về Vua QTNH - Nắm được các phẩm chất tiêu biểu của người anh hùng Nguyễn Huệ - Sự thảm bại của quân tướng nhà Thanh và bè lũ Lê Chiêu Thống - Học phần ghi nhớ trong SGK, vẽ sơ đồ tư duy của bài học - Đọc các ví dụ và trả lời các câu hỏi trong SGK - Ôn kiến thức về từ ghép, từ láy, giải nghĩa từ - Tìm hiểu các BT trong SGK và vẽ sơ đồ tư duy 2 tiết về sự phát triển từ vựng tiếng việt	HĐ cá nhân

RÚT KINH NGHIỆM
……………………………………………………………………………………