Tiết 16 - Bài 8: LIÊN BANG NGA
TỰ NHIÊN, DÂN CƯ VÀ XÃ HỘI
TỰ NHIÊN, DÂN CƯ VÀ XÃ HỘI
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức
- Trình bày được đặc điểm và ý nghĩa của vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ LB Nga.
- Hiểu và giải thích được các đặc điểm tự nhiên và dân cư, xã hội từ đó đánh giá những thuận lợi và khó khăn đối với sự phát triển kinh tế LB Nga.
- Biết được những thành tựu về văn hoá, khoa học của LB Nga.
2. Kĩ năng
- Khai thác kiến thức từ bản đồ, tháp dân số, các bảng số liệu thống kê, tranh ảnh minh họa về đất nước và con người LB Nga.
3. Thái độ, hành vi
- Thêm hiểu và yêu nước Nga vĩ đại, đất nước đã có công lao to lớn với hòa bình thế giới, cũng như đối với Việt Nam trong những năm tháng chiến tranh. Bên cạnh đó HS cũng hiểu được sự đóng góp lớn lao của người Nga cho kho tàng văn hoá chung của thế giới.
II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
1. Chuẩn bị của giáo viên
- Bản đồ Địa lý tự nhiên LB Nga; Lược đồ SGK
2. Chuẩn bị của học sinh
- SGK, vở, bút
III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
- Tổ chức thảo luận nhóm, đàm thoại gợi mở.
IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Ổn định tổ chức.
Lớp | Sĩ số | Ngày dạy |
| | |
| | |
| | |
| | |
2. Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi: Trình bày thuận lợi và khó khăn của việc hình thành một EU thống nhất.
Trả lời: Nội dung bài học
3. Bài mới
Khởi động:
GV tổ chức cho HS tham dự trò chơi: ĐI TÌM MẬT MÃ
(Thể lệ: giáo viên đưa ra một mật mã địa lí trong vòng 30 giây, cứ 10s GV lại thêm một gợi ý. Nếu HS nào trong lớp phát hiện ra mật mã nhanh nhất ở 10s đầu tiên sẽ được 10 điểm, ở 10s tiếp theo sẽ được 9 điểm, 10s tiếp theo số điểm sẽ được 8 điểm)
| ĐÂY LÀ QUỐC GIA NÀO? 1. Đây là quốc gia nằm vắt mình ngang hai châu lục? 2. Đất nước của hồ bán nguyệt nước ngọt sâu nhất thế giới? 3. Quốc gia có diện tích rộng lớn nhất thế giới? |
Đây là LB. Nga đất nước rộng lớn nhất thế giới. Đất nước của dòng Vonga êm đềm, của hồ nước Baican sâu nhất thế giới, của rừng taigai êm đềm tuyết buông rơi trắng xóa. Đất nước của những con người anh hùng đã đi vào lịch sử thế kỉ XX như một huyền thoại, đất nước của những nhà khoa học, nhà văn hóa lẫy lừng thế giới. Trong bài 8, chúng ta sẽ tìm hiểu cụ thể về các đặc điểm tự nhiên và kinh tế xã hội của LB Nga - Đất nước rộng lớn, giàu tiềm lực về tự nhiên và văn hóa đang vươn mình trở lại vị trí cường quốc trên thế giới.
Hoạt động của GV và HS | Nội dung chính |
| Hoạt động 1: Tình hiểu về Vị trí địa lí và lãnh thổ (Cả lớp) - Dựa và hình 8.1 – SGK và bản đồ tự nhiên LB Nga hãy: + Xác định vị trí LB Nga trên bản đồ thế giới (nằm ở châu lục nào?) + Kể tên các quốc gia, các biển tiếp giáp với LB Nga. - Đánh giá ý nghĩa của VTĐL và lãnh thổ LB Nga? Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc điểm và đánh giá ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên đối với sự phát triển kinh tế. ( Nhóm) - GV chia nhóm và giao nhiệm vụ cho học sinh: + Nhóm 1 và 2: Tìm hiểu đặc điểm địa hình của LB Nga và đánh giá những ảnh hưởng của nó tới sự phát triển kinh tế. + Nhóm 3 và 4: Tìm hiểu đặc điểm khoáng sản, khí hậu sông, hồ và rừng LB Nga và ảnh hưởng của chúng tới phát triển kinh tế. - HS trao đổi, thảo luận dưới sự hướng dẫn của giáo viên để hoàn thành nội dung các phiếu học tập. - Đại diện các nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung. - GV hỏi thêm các câu hỏi phụ và chuẩn hóa kiến thức cho học sinh. Hoạt động 3: Tìm hiểu đặc điểm dân cư và xã hội (Theo cặp). - GV giao nhiệm vụ cho HS làm việc theo cặp: Đọc các thông tin trong SGK, quan sát các hình ảnh minh họa dân tộc LB Nga, lược đồ phân bố dân cư, điền các thông tin còn thiếu vào các ý sau: - Dân số …………………………… - Xu hướng thay đổi quy mô dân số:…………………………………. Þ Hậu quả:……………………….. - Dân tộc:………………………….. - Phân bố dân cư ………………….. - HS trao đổi, bổ sung cho nhau. Đại diện các cặp phát biểu, các HS khác bổ sung. GV chuẩn kiến thức cho học sinh: - Các cặp lấy VD chứng minh: LB Nga là một cường quốc văn hóa trên thế giới. | I. Vị trí địa lí và lãnh thổ * Đặc điểm VTĐL và lãnh thổ - Diện tích lớn nhất thế giới (17,1 triệu km2), - Bao gồm phần lớn Đông Âu và toàn bộ Bắc Á. - Tiếp giáp: phía Bắc giáp Bắc Băng Dương, phía Đông giáp Thái Bình Dương, phía Tây và Nam giáp biển Ban Tích, biển Đen, biển Caxpi và 14 nước. * Ý nghĩa - Hình thành các cảnh quan thiên nhiên đa dạng. - Thuận lợi để phát triển kinh tế biển và giao lưu kinh tế với các nước trên thế giới II. Điều kiện tự nhiên - Địa hình: Chia làm 2 bộ phận bởi sông Iê nit xây + Phía Tây: Địa hình đồng bằng Đông Âu đất đai màu mỡ và đồng bằng Tây xibia nhiều đầm lầy → Trồng cây lương thực, thực phẩm, chăn nuôi gia súc. + Phía Đông: Phần lớn là núi và cao nguyên. Cao nguyên Trung Xibia, dãy Veckhoian, giàu KS → Phát triển lâm nghiệp, khai thác khoáng sản - Khoáng sản: giàu có bậc nhất thế giới: than đá, kali, dầu mỏ, khí tự nhiên, quặng sắt… - Rừng: diện tích rừng lớn nhất thế giới 886 triệu ha, chủ yếu là rừng Taiga. - Khí hậu: phân hóa đa dạng 80% là ôn đới; 4% cận nhiệt. MĐ khắc nghiệt hơn MT - Sông, hồ: nhiều sông lớn: Ôbi, Ê-nit-xay, Lê-na, Vonga; hồ Baican sâu nhất thế giới. Thuận lợi Phát triển cơ cấu kinh tế đa dạng: công nghiệp, nông lâm, ngư nghiệp + Công nghiệp: khai khoáng, thủy điện… + Nông nghiệp: phát triển nông sản ôn đới + Ngư nghiệp: khai thác hải sản nước mặn và nước ngọt Khó khăn - Địa hình núi và cao nguyên phân cách hiểm trở - Khí hậu khắc nghiệt đặc biệt là phía Đông - Sông ngòi bị đóng băng vào mùa đông - KS phân bố ở vùng khó khai thác và vận chuyển Þ Trở ngại cho sự phát triển kinh tế III. Dân cư và xã hội 1. Dân cư - Dân số đông, năm 2005 là 143 triệu người, thứ 8 thế giới. - Dân số có xu hướng giảm dần. Từ năm 1991 đến 2005 giảm 5,3 triệu người Þ Hậu quả: Thiếu lao động tham gia sản xuất - Là quốc gia đa dân số, LB Nga có khoảng hơn 100 dân tộc - Dân cư phân bố không đồng đều, tập trung đông ở khu vực phía tây (đồng bằng Đông Âu), và ven các tuyến giao thông, thưa thớt ở khu vực phía Đông. 2. Xã hội - LB Nga là cường quốc văn hoá và khoa học. + Nhiều công trình kiến trúc nổi tiếng. + Nhiều tác phẩm văn học nghệ thuật có giá trị. + Nhiều nhà khoa học tài ba. - Trình độ học vấn cao, tỉ lệ biết chữ 99%. |
| GV mở rộng thêm - Các công trình kiến trúc nổi tiếng: Quảng trường Đỏ, cung điện Kremli, Lăng Lê-nin, Viện bảo tàng E-mi-ta-giơ, Cung điện mùa đông, vườn mùa hè, viện bảo tàng Pu-skin; các ga xe điện ngầm... - Tác phẩm văn học nổi tiếng: “Sông Đông êm đềm”, “Chiến tranh và hoà bình”, “Thép đã tôi thế đấy”, “Người mẹ”, “Số phận con người”… - Các nhà khoa học: Nhà hoá học: Lô-mô-nôxôp, Mặt trời vĩ đại của thơ ca Nga: Pu-ski, nhà văn tài ba Sô-lô-khốp, Lep-tôn-xtôi, M.Gorki, nhà soạn nhạc thiên tài Trai-côp-ki, nhà khoa học vũ trụ Kôrôlôp... |
Câu 1: Ranh giới hai miền địa hình của Liên bang Nga được xác định là:
A. Dãy Uran B. Sông Ôbi C. Sông Iênitxây D. Nin Cápcat
Câu 2: Hãy điền ĐÚNG - SAI trước mỗi câu sau:
- Đại bộ phận lãnh thổ phía Tây là đồng bằng và bồn trũng (S)
- Đồng bằng tây Xibia là vùng nông nghiệp trù phú nhất của Liên bang Nga (S)
- Dầu mỏ và khí đốt tập trung khá nhiều tại khu vực đồng bằng Đông Âu (Đ)
- Phần lớn địa hình phía Đông là núi và cao nguyên (Đ)
- Phía Đông là nơi tập trung nhiều loại khoáng sản quan trọng của Liên bang Nga (Đ)
Câu 3: Dân cư Liên bang Nga tập trung chủ yếu ở:
A. Vùng Xibia rộng lớn C. Ven các tuyến đường lớn
B. Phần đồng bằng Đông Âu D. Vùng Viễn đông rộng lớn
Câu 4: 80% dân số nước Liên bang Nga là người thuộc dân tộc:
A. Nga B. Chu vát C. Tácta D. Bátxkia
5. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà
- Làm câu hỏi 1, 2, 3 – SGK,
