Tiết 5 - Bài 5: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA CHÂU LỤC VÀ KHU VỰC
Tiết 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA CHÂU PHI
Tiết 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA CHÂU PHI
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức
- Biết được châu Phi khá giàu khoáng sản, song có nhiều khó khăn do khí hậu khô, nóng, tài nguyên môi trường bị cạn kiệt, tàn phá...
- Dân số tăng nhanh, nguồn lao động khá lớn, song chất lượng cuộc sống thấp, bệnh tật, chiến tranh đe doạ, xung đột sắc tộc.
- Kinh tế có khởi sắc, nhưng cơ bản phát triển còn chậm.
2. Kĩ năng
- Phân tích lược đồ, bảng số liệu và thông tin để nhận biết các vấn đề của châu Phi.
3. Thái độ
- Chia sẻ với những khó khăn mà người dân châu Phi phải trải qua.
II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
1. Chuẩn bị của giáo viên
- Bản đồ địa lí tự nhiên châu Phi
- Bản đồ kinh tế chung châu Phi
- Tranh ảnh và cảnh quan về con người, một số hoạt động về kinh tế...
2. Chuẩn bị của học sinh
- SGK, vở, bút
III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
- Đàm thoại gợi mở, thuyết trình, học sinh làm việc cá nhân.
IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Ổn định tổ chức.
Lớp | Sĩ số | Ngày dạy |
| | |
| | |
| | |
- Trình bày cơ hội và thách thức của toàn cầu hóa kinh tế đối với các nước đang phát triển.
3. Bài mới
Mở bài : Thời cổ đại, châu Phi đã từng có nền văn minh sông Nin rực rỡ, do người Ai Cập xây dựng. Hơn 4 thế kỉ bị thực dân châu Âu thống trị (thế kỉ XVI – XX), châu Phi đã bị cướp bóc cả về con người và tài nguyên thiên nhiên. Sự thống trị lâu dài của chủ nghĩa thực dân đã kìm hãm các nước châu Phi trong nghèo nàn, lạc hậu. Bài hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu về một số vấn đề của châu Phi.
Hoạt động của giáo viên và học sinh | Nội dung chính | ||||||||||
| Hoạt động 1: Tìm hiểu Một số vấn đề về tự nhiên (Cả lớp) -GV yêu cầu học sinh quan sát hình 5.1, xác định 3 vĩ tuyến: chí tuyến Bắc, Xích đạo và chí tuyến Nam. Từ vị trí của châu Phi như vậy nhận xét về đặc điểm chung khí hậu của châu lục? HS trả lời (Khí hậu khô nóng) - GV hỏi: “Dựa vào hình 5.1 hãy cho biết ở châu Phi có các đới cảnh quan chính nào? Đới cảnh quan nào chiếm tỷ lệ diện tích lớn nhất châu lục? Từ đó rút ra kết luận về cảnh quan chính của châu Phi? HS trả lời, GV chuẩn kiến thức. -GV hỏi: “Dựa vào hình 5.1 cho biết ở châu Phi có các kiểu rừng nào và các loại khoáng sản chính nào? Hiện trạng khai thác các loại tài nguyên này ở châu Phi ra sao? HS trả lời. GV chuẩn kiến thức. * GV: “Vậy từ vấn đề tự nhiên trên của châu Phi, hãy rút ra biện pháp khắc phục? HS trả lời. GV chuẩn kiến thức. | I. Một số vấn đề về tự nhiên - Phần lớn lãnh thổ châu Phi có khí hậu khô nóng với cảnh quan hoang mạc và xa van. → khó khăn cho sản xuất nông nghiệp. - Tài nguyên khoáng sản và rừng phong phú nhưng đang bị khai thác mạnh → Cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên và ô nhiễm môi trường. * Biện pháp: - Xây dựng hệ thống thủy lợi - Khai thác và sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên. | ||||||||||
| Hoạt động 2: Tìm hiểu Một số vấn đề về dân cư – xã hội (cả lớp) - GV: “Dựa vào bảng 5.1, so sánh và nhận xét về các chỉ số dân số của châu Phi với thế giới và các nhóm nước?” HS so sánh và rút ra nhận xét. GV chuẩn kiến thức. - GV nêu vấn đề: “Châu Phi có dân số tăng nhanh trong khi đó điều kiện để sản xuất nông nghiệp – ngành kinh tế chủ đạo của châu Phi lại khó khăn sẽ dẫn tới những hậu quả gì? - GV “Châu Phi còn có vấn đề xã hội nổi bật nào nữa?” HS trả lời. GV bổ sung kiến thức. | II. Một số vấn đề về dân cư – xã hội - Châu Phi có tỉ suất gia tăng tự nhiên cao nhất thế giới (2,3% - 2005) → Đói nghèo và bệnh tật (chiếm 2/3 số bệnh nhân HIV của thế giới) → Trình độ dân trí thấp. Tuổi thọ thấp nhất thế giới. → Chất lượng cuộc sống thấp (chỉ số HDI thấp nhất thế giới) - Chiến tranh, xung đột sắc tộc triền miên. | ||||||||||
| Hoạt động 3: Tìm hiểu Một số vấn đề về kinh tế (cả lớp) - GV đưa ra bảng số liệu: GDP của thế giới và các châu lục năm 2004 sau, yêu cầu học sinh nhận xét về quy mô GDP của châu Phi:
(Năm 2003, GDP/người của nước giàu nhất là Lúc-xăm-bua là hơn 59 000 USD trong khi đó nước thấp nhất thuộc châu Phi là Burundi (80USD). Sự chênh lệch lên đến 739 lần, điều đó có nghĩa 1 gia đình 4 người Lúc-xăm-bua một năm có thu nhập bằng khoảng thu nhập của 3000 người dân Burubdi cộng lại) - GV “Dựa vào bảng 5.2, nhận xét tốc độ tăng trưởng GDP của một số nước châu Phi? Từ đó rút ra kết luận gì về xu hướng phát triển kinh tế hiện nay của châu Phi? HS trả lời. GV chuẩn kiến thức. - GV “Nguyên nhân nào dẫn tới tình trạng kém phát triển của nền kinh tế châu Phi như vậy?” HS trả lời dưới sự hướng dẫn của GV. - GV: “Các giải pháp phát triển nền kinh tế châu Phi?” HS nêu giải pháp. GV chuẩn kiến thức. Liên hệ sự giúp đỡ của Việt Nam. | III. Một số vấn đề về kinh tế 1. Đặc điểm chung - Quy mô nền kinh tế nhỏ bé (chiếm 1,9% GDP của thế giới) → nền kinh tế kém phát triển, phụ thuộc vào nước ngoài. - Đa số các nước châu Phi là những nước nghèo (GDP/người rất thấp) - Những năm gần đây, nền kinh tế châu Phi khởi sắc, song cơ bản vẫn phát triển chậm. 2. Nguyên nhân - Điều kiện tự nhiên khắc nghiệt - Dân số tăng nhanh - Trình độ dân trí thấp - Trình độ quản lí nền kinh tế kém - Cơ sở hạ tầng hạn chế - Xung đột sắc tộc liên miên - Sự thống trị nhiều thế kỉ qua của chủ nghĩa thực dân. 3. Giải pháp - Đề ra chiến lược phát triển kinh tế, xã hội phù hợp. - Các nước trên thế giới giúp đỡ châu Phi về vốn, kĩ thuật, kinh nghiệm quản lí... |
Qua bài học về châu Phi, em hãy viết 1 từ hoặc cụm từ cảm nhận sâu sắc nhất về tự nhiên, dân cư, xã hội và kinh tế châu Phi?
- Có thể tổng kết bài như sau: “Châu Phi có tài nguyên thiên nhiên giàu có song đang đứng trước nhiều vấn đề mang tính toàn cầu như bùng nổ dân số, ô nhiễm môi trường, khủng bố, bệnh tật, đói nghèo. Để giải quyết các vấn đề này, bên cạnh sự nỗ lực của các nước cần có sự hợp tác quốc tế.
5. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà
- Làm câu hỏi 1, 2, 3 SGK
- Sưu tầm tư liệu về tự nhiên, kinh tế - xã hội châu Phi.
Kevin Carter - Pulitzer 1994Bức ảnh này đoạt giải "Pulitzer Prize" (giải thưởng của Columbia University). Những gì ta thấy đã nói lên sự khủng khiếp của nạn đói năm 1994 tại Sudan : đứa bé đang chống lại cơn đói bằng cách lê người một cách mỏi mệt để đến với trại tiếp tế lương thực của Liên Hiệp Quốc cách đó không xa. Kền kền đang chờ đến khi em bé gục ngã để làm "no bụng" cho mình. Bức ảnh đã gây bàng hoàng cả thế giới. Chẳng ai biết chuyện gì đã xảy ra với đứa trẻ, trong đó có Kevin Carter, người chỉ vội đưa ống kính lên trong phút chốc. Và sau 3 tháng, ông đã tự tử vì suy sụp tinh thần.
