Nói quá, ngữ văn 8

[Văn Học]

Tuần 9, tiết 37 – Tiếng Việt:

NÓI QUÁ​

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Kiến thức: HS nắm được khái niệm nói qúa và tác dụng chung của biện pháp tu từ này trong văn chương cũng như trong cuộc sống thường ngày. Biết được phạm vi sử dụng của biện pháp tu từ nói quá (chú ý cách sử dụng trong thành ngữ, tục ngữ, ca dao...)

2. Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng sử dụng biện pháp tu từ nói qúa trong viết câu và trong giao tiếp, trong đọc-hiểu văn bản

3. Thái độ: Phê phán những lời nói khoác lác, nói sai sự thật

4.Năng lực: giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo, giao tiếp bằng Tiếng Việt.

II. CHUẨN BỊ.

1.GV: Soạn giáo án theo chuẩn kiến thức kỹ năng

2. HS: Trả lời câu hỏi phần tìm hiểu bài .

III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY- HỌC:

1. ổn định tổ chức. 1’

Lớp​	Sĩ số​	Ngày giảng​	Điều chỉnh​
8A1​		27/10/2018
8A2​		24/10/2018
8A3​		25/10/2018

2. Kiểm tra kiến thức cũ: 5’

- HS1 : Nêu một số VD về từ ngữ địa phương nơi em ở tương ứng với từ toàn dân .

- HS2: Xác định từ địa phương trong ví dụ sau :

Năng mưa thì giếng năng đầy

Anh năng đi lại mẹ thầy năng thương .

3.Bài mới :

* Hoạt động 1: Khởi động:​

- Thời gian: 3phút

GV: đưa vd có sử dụng nói quá -> dẫn vào bài

Giới thiệu bài .

Trong tục ngữ, ca dao, trong thơ văn châm biếm, hài hước và cả trong thơ văn trữ tình biện pháp nói qúa được sử dụng rất phổ biến. Vậy thế nào là nói quá, sử dụng phép tu từ nói qúa có tác dụng gì? Chúng ta cùng tìm hiểu bài học .

HĐ của GV ​	HĐ của HS ​	Nội dung
* Hoạt động 2: Hình thành kiến thức Thời gian: 20 phút​

GV chiếu 2 ví dụ trong SGK. ?Nói “Đêm…tối” thực chất nhằm diễn đạt điều gì? -Đêm tháng 5 rất ngắn, ngày tháng 10 rất ngắn) ?Nói “Mồ hôi…cày” thực chất nằm nói điều gì?( Mồ hôi đổ rất nhiều) ?Như vậy nói “Đêm…tối” và “Mồ hôi…cày” có quá sự thật ko? Cách nói đú ko đúng với sự thật GV: So với sự thật cách nói trên đã phúng đại svht về mức độ, tính chất. Vậy thực chất cách nói ấy nhằm mục đích gì? Các em hãy làm BT sau và TL GV treo bảng phụ 2(MC) ( ghi cách nói của ca dao và cách nói bỡnh thường) - Em có nhận xét gì về 2 cách nói trên? - Cách nói nào gõy ân tượng hơn, sinh động hơn? GV: Cách nói như hai câu tôc ngữ và ca dao trên gọi là nói quá. - Vậy thế nào là nói quá? Nói quá có tác dụng gì? GV giới thiệu 1 số tên gọi khác của nói quá =>HS đọc ghi nhớ GV giới thiệu 1 số lưu ý của nói quá thông qua vd trên MC GV đưa ra câu hỏi cho HS thảo luận: - Em hãy phân biệt phép tu từ nói quá với lời nói khoác trong cuộc sống? ?Tìm một số câu ca dao, thơ có sử dụng biện pháp nói qúa? Cho biết tác dụng biểu cảm của biện pháp tu từ ấy ? - Gánh cực mà đổ lên non Còng lưng mà chạy cực còn theo sau . à Quá cực khổ . - Đêm nằm lưng chẳng tới giường Mong trời mau sáng ra đường gặp em -Thành ngữ: vắt cổ chày ra nước, đi guốc trong bụng, ruột để ngoài ra, khoẻ như voi, dữ như cọp -Thơ Tố Hữu: Bác ơi tim Bác mênh mông Ôm cả non sông mọi kiếp người

Phát hiện Phân tích Khái quát Phân tích Xác định Khái quát So sánh Thảo luận cặp đôi (2p) Phân tích Khái quát Phát hiện

I. Nói quá và tác dụng của nói quá: 1.Ví dụ(SGK/101): + chưa nằm đã sáng + chưa cười đã tối rất ngắn. + thánh thót như mưa ruộng cày: Mồ hôi ưít đẫm →Phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sv nói tới →Nhấn mạnh, biểu cảm =>NÓI QUÁ (Khoa trương, ngoa dụ, thậm xưng, phúng đại, cường điệu) 2.Ghi nhớ: SGK 3.Một số lưu ý: *Nói quá thường dựng trong khẩu ngữ, thơ ca chừm biếm, trữ tình. *Một số biện pháp nói quá: -Kết hợp với phộp so sánh: chậm như rựa, tươi như hoa…. -Dựng từ ngữ phúng đại: cực kì, vô kể, cười vì bông….. *Phân biệt nói quá và nói khoác:

* Hoạt động 3: Luyện tập​

- Thời gian: 20phút

* GV gọi HS đọc yêu cầu bài tập 1 – hướng dẫn HS làm - Cho HS thảo luận cặp đôi 5 phút * Hướng dẫn HS làm bài tập 2 * Hướng dẫn HS làm bài tập 3 - Cho HS thảo luận cặp đôi 5 phút

Thảo luận cặp đôi (5 phút) Làm bài độc lập Thảo luận cặp đôi (5 phút)

II . Luyện tập . Bài 1 . a. Sỏi đá thành cơm: thành quả của lao động gian khổ, vất vả, nhọc nhằn ( Nghĩa bóng: niềm tin vào bàn tay lao động) b, '' đi lên đến tận trời '' vết thương chẳng có ý nghĩa gì, không cần phải bận tâm. c, '' thét ra lửa '' : kẻ có quyền sinh quyền sát với người khác, là kẻ ghê gớm, ác độc Bài 2: a. Chó ăn đá, gà ăn sỏi. b. Bầm gan, tím ruột. c. Ruột để ngoài da. d. Nở từng khúc ruột. e. Vắt chân lên cổ. Bài tập 3 a, Thúy Kiều có vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành . b, Đoàn kết là sức mạnh giúp chúng ta dời non lấp biển c, Công việc lấp biển, vá trời ấy là công việc của nhiều đời, nhiều thế hệ mới có thể làm xong . d, Những chiến sĩ mình đồng da sắt đã chiến thắng. e, Mình nghĩ nát óc mà vẫn chưa giải được bài toán này

* Hoạt động 4: Vận dụng​ - Thời gian: 4p ? Viết một đoạn văn ngắn 5-7 câu về chủ đề tự chọn có sử dụng biện pháp nói quá? HS: Viết bài và trình bày GV: Nhận xét, đánh giá

* Hoạt động 5: Tìm tòi, sáng tạo​ - Thời gian: 2p ? Phân biệt nói quá và nói khoác? - Giống: Nói qúa và nói khoác đều phóng đại mức độ, qui mô, tính chất của sự vật hiện tượng nhưng khác nhau ở mục đích . - Khác nhau: + Nói qúa: là biện pháp tu từ nhằm mục đích nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm. + Nói khoác: nhằm giúp cho người nghe tin vào những điều không có thực. Nói khoác là hành động có tác động tiêu cực

IV. Rút kinh nghiệm.

................................................................................................................................

................................................................................................................................