Tuần 10 – Tiết 38, Văn bản:
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức: Giúp HS nắm được:
- Giúp HS củng cố, hệ thống hóa kiến thức phần truyện kí Việt Nam từ đầu HKI trên các mặt: đặc sắc về nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật. Từ đó bước đầu thấy được quá trình hiện đại hóa văn học VN đã hoàn thành về cơ bản vào nửa đầu thế kỉ XX.
- Thấy được sự giống và khác nhau cơ bản của các truyện kí đã học về các phương diện thể loại, Phương thức biểu đạt, nội dung, nghệ thuật.
- Đặc điểm của nhân vật trong các tác phẩm
2. Kĩ năng:
- Rèn kĩ năng ghi nhớ, hệ thống hóa, so sánh, khái quát và trình bày nhận xét trong qúa trình ôn tập .
- Cảm thụ nét riêng, độc đáo của tác phẩm đã học.
3. Thái độ: GD lòng yêu thích truyện kí Việt Nam
4. Năng lực: giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo…
II. CHUẨN BỊ.
1. GV: soạn giáo án theo CKTKN; hướng dẫn HS chuẩn bị chu đáo .
2. HS: Chuẩn bị trước bài ở nhà.
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY- HỌC:
1. Ổn định tổ chức: 1’
2. Kiểm tra kiến thức cũ: 5’ Kiểm tra sự chuẩn bị của h/s .
3. Bài mới :
? Kể tên các văn bản truyện kí VN đã học? -> Dẫn vào bài
Giới thiệu bài .
Trong các tiết học trước chúng ta đã tìm hiểu nội dung, nghệ thuật của các văn bản truyện kí Việt Nam. Bài học hôm nay chúng ta sẽ khái quát lại toàn bộ giá trị nội dung và nghệ thuật để từ đó rút ra những đặc điểm chung cho nền VH giai đoạn này .
a.Giống nhau
- Về thể loại : đều là văn tự sự , là truyện kí hiện đại ( được sáng tác vào thời kì 1930, 1945 ) .
- Đề tài, chủ đề: Đều lấy đề tài về con người và cuộc sống XH đương thời của tác giả; đều đi sâu miêu tả số phận cực khổ của những con người bị vùi dập.
- Giá trị tư tưởng: đều chan chứa tinh thần nhân đạo ( yêu thương trân trọng những tình cảm, những phẩm chất đẹp đẽ, cao quí của con người, tố cáo những gì tàn ác, xấu xa ).
- Giá trị nghệ thuật: đều có lối viết chân thực, gần gũi với đời sống giản dị, cách kể chuyện, miêu tả người, tâm lí rất cụ thể, hấp dẫn .
b, Khác nhau
+ Thể loại : hồi kí - tiểu thuyết - truyện ngắn .
+ Phương thức biểu đạt: tự sự xen trữ tình, tự sự
GV: Có thể nói những điểm giống nhau của ba văn bản nêu trên đều là đặc điểm chung nhất của dòng văn xuôi hiện thực nước ta trước CM - dòng văn bắt đầu khơi nguồn từ những năm 20, phát triển mạnh mẽ và rực rỡ vào những năm 30 và đầu những năm 40 của thế kỉ XX với tên tuổi của những nhà văn: Phạm Duy Tốn, Nguyễn Công Hoan, Ngô Tất Tố, Vũ Trọng Phụng, Nam Cao,Tô Hoài, Bùi Hiển Tình.
- V¨n häc hiÖn thùc phª ph¸n ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo qu¸ tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ v¨n häc ViÖt Nam vÒ nhiÒu mÆt ®Ò tµi, chñ ®Ò, thÓ lo¹i x©y dùng nh©n vËt.
*Kh¸c nhau: Yªu cÇu häc sinh lËp b¶ng so s¸nh.
- Thời gian: 7p
IV. Rút kinh nghiệm.
................................................................................................................................
................................................................................................................................
ÔN TẬP TRUYỆN KÍ VIỆT NAM
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức: Giúp HS nắm được:
- Giúp HS củng cố, hệ thống hóa kiến thức phần truyện kí Việt Nam từ đầu HKI trên các mặt: đặc sắc về nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật. Từ đó bước đầu thấy được quá trình hiện đại hóa văn học VN đã hoàn thành về cơ bản vào nửa đầu thế kỉ XX.
- Thấy được sự giống và khác nhau cơ bản của các truyện kí đã học về các phương diện thể loại, Phương thức biểu đạt, nội dung, nghệ thuật.
- Đặc điểm của nhân vật trong các tác phẩm
2. Kĩ năng:
- Rèn kĩ năng ghi nhớ, hệ thống hóa, so sánh, khái quát và trình bày nhận xét trong qúa trình ôn tập .
- Cảm thụ nét riêng, độc đáo của tác phẩm đã học.
3. Thái độ: GD lòng yêu thích truyện kí Việt Nam
4. Năng lực: giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo…
II. CHUẨN BỊ.
1. GV: soạn giáo án theo CKTKN; hướng dẫn HS chuẩn bị chu đáo .
2. HS: Chuẩn bị trước bài ở nhà.
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY- HỌC:
1. Ổn định tổ chức: 1’
Lớp | Sĩ số | Ngày giảng | Điều chỉnh |
8A1 | 31/10/2018 | ||
8A2 | 29/10/2018 | ||
8A3 | 29/10/2018 |
2. Kiểm tra kiến thức cũ: 5’ Kiểm tra sự chuẩn bị của h/s .
3. Bài mới :
* Hoạt động 1: Khởi động: Thời gian: 1phút
? Kể tên các văn bản truyện kí VN đã học? -> Dẫn vào bài
Giới thiệu bài .
Trong các tiết học trước chúng ta đã tìm hiểu nội dung, nghệ thuật của các văn bản truyện kí Việt Nam. Bài học hôm nay chúng ta sẽ khái quát lại toàn bộ giá trị nội dung và nghệ thuật để từ đó rút ra những đặc điểm chung cho nền VH giai đoạn này .
* Hoạt động 2: Hoạt động cơ bản. Thời gian: 35p
| HĐ của GV (Giao nhiệm vụ) | HĐ của HS (thực hiện nhiệm vụ) | Nội dung |
| H: Lập bản thống kê các t.phẩm truyện ký VN đã học theo bảng SGK? - Cho hs h.động theo bàn | - Hoạt động cặp đôi theo bàn - thời gian: 8à10p - trình bày | I. Bảng thống kê những văn bản truyện kí Việt Nam đã học |
Văn bản, tác giả | Thể loại | Phương thức biểu đạt | Nội dung chủ yếu | Đặc sắc nghệ thuật |
hình thức nghệ thuật Thanh Tịnh (1911-1988) | Truyện ngắn | Tự sự (xen trữ tình) | Tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” trong buổi tựu trường. | Diễn tả cảm nghĩ bằng nghệ thuật tự sự xen miêu tả và biểu cảm. Sd h/a so sánh |
| Trong lòng mẹ (Những ngày thơ ấu) Nguyên Hồng (1918-1982) | Hồi kí | Tự sự (xen trữ tình) | Nỗi đau của chú bé mồ côi cha phải sống xa mẹ và tình yêu thương mẹ của chú bé. | Văn hồi kí chân thực, trữ tình thiết tha. |
Tức nước vỡ bờ (Tắt đèn) Ngô Tất Tố (1893-1954) | Tiểu thuyết | Tự sự | Phê phán chế độ thực dân phong kiến tàn ác, bất nhân và ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn, sức sống tiềm tàng của người phụ nữ nông thôn. | Khắc hoạ nhân vật và miêu tả hiện thực một cách chân thực, sinh động. |
Lão Hạc Nam Cao (1915-1951) | Truyện ngắn | Tự sự (xen trữ tình) | Số phận bi thảm của người nông dân cùng khổ và nhân phẩm cao đẹp của họ | Đào sâu tâm lí nhân vật, cách kể chuyện tự nhiên, linh hoạt, vừa chân thực vừa đạm chất triết lí trữ tình. |
| HĐ của GV (Giao nhiệm vụ) | HĐ của HS (thực hiện nhiệm vụ) | Nội dung |
| H: So sánh điểm giống và khác nhau giữa 3 t/phẩm - Cho hs h.động theo bàn | - Hoạt động cặp đôi theo bàn - thời gian: 8à10p - trình bày | II. So sánh điểm giống và khác nhau giữa 3 t/phẩm: Trong lòng mẹ, tức nước…, lão Hạc |
- Về thể loại : đều là văn tự sự , là truyện kí hiện đại ( được sáng tác vào thời kì 1930, 1945 ) .
- Đề tài, chủ đề: Đều lấy đề tài về con người và cuộc sống XH đương thời của tác giả; đều đi sâu miêu tả số phận cực khổ của những con người bị vùi dập.
- Giá trị tư tưởng: đều chan chứa tinh thần nhân đạo ( yêu thương trân trọng những tình cảm, những phẩm chất đẹp đẽ, cao quí của con người, tố cáo những gì tàn ác, xấu xa ).
- Giá trị nghệ thuật: đều có lối viết chân thực, gần gũi với đời sống giản dị, cách kể chuyện, miêu tả người, tâm lí rất cụ thể, hấp dẫn .
b, Khác nhau
+ Thể loại : hồi kí - tiểu thuyết - truyện ngắn .
+ Phương thức biểu đạt: tự sự xen trữ tình, tự sự
GV: Có thể nói những điểm giống nhau của ba văn bản nêu trên đều là đặc điểm chung nhất của dòng văn xuôi hiện thực nước ta trước CM - dòng văn bắt đầu khơi nguồn từ những năm 20, phát triển mạnh mẽ và rực rỡ vào những năm 30 và đầu những năm 40 của thế kỉ XX với tên tuổi của những nhà văn: Phạm Duy Tốn, Nguyễn Công Hoan, Ngô Tất Tố, Vũ Trọng Phụng, Nam Cao,Tô Hoài, Bùi Hiển Tình.
- V¨n häc hiÖn thùc phª ph¸n ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo qu¸ tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ v¨n häc ViÖt Nam vÒ nhiÒu mÆt ®Ò tµi, chñ ®Ò, thÓ lo¹i x©y dùng nh©n vËt.
*Kh¸c nhau: Yªu cÇu häc sinh lËp b¶ng so s¸nh.
| Tªn v¨n b¶n | ThÓ lo¹i | Ph¬ng thøc biÓu ®¹t | Néi dung chñ yÕu | §Æc ®iÓm nghÖ thuËt |
| Trong lßng mÑ (TrÝch tù thuËt - håi kÝ nh÷ng ngµy th¬ Êu | Håi kÝ (§o¹n trÝch) | Tù sù xen lÉn tr÷ t×nh | Nçi ®au cña chó bÐ Hång må c«i vµ t×nh yªu th¬ng mÑ cña bÐ. | V¨n håi kÝ ch©n thùc tr÷ t×nh thiÕt tha |
| Tøc níc vì bê | Tù sù | - Phª ph¸n chÕ ®é tµn ¸c bÊt nh©n ca ngîi vÎ ®Ñp t©m hån, søc sèng tiÒm tµng cña ngêi phô n÷ | Kh¾c ho¹ nh©n vËt vµ miªu t¶ hiÖn thùc mét c¸ch sinh ®éng ch©n thùc | |
| L·o H¹c trÝch TruyÖn ng¾n | TruyÖn ng¾n | Tù sù xen lÉn tr÷ t×nh | Sè phËn bi th¶m cña ngêi n«ng d©n cïng khæ vµ nh©n phÈm cao quÝ cña hä | Nh©n vËt ®îc ®µo s©u t©m lÝ c¸ch kÓ chuyÖn tù nhiªn võa linh ho¹t võa ®Ëm chÊt triÕt lÝ tr÷ t×nh |
* Hoạt động 3: Luyện tập
- Thời gian: 7p
| H: Trong c¸c v¨n b¶n 2, 3, 4 Trong lßng mÑ, Tøc níc vì bê, L·o H¹c. Em thÝch nhÊt nh©n vËt nµo, ®o¹n v¨n nµo? V× sao? - NV chÞ DËu (Tøc níc vì bê): Em rÊt c¶m th«ng cho hoµn c¶nh cña chÞ, kh©m phôc sù vïng lªn ph¶n kh¸ng l¹i ¸p bøc bÊt c«ng cña chÞ. - §o¹n v¨n L·o H¹c kÓ chuyÖn b¸n cËu vµng víi «ng gi¸o: Th¬ng cho hoµn c¶nh cña l·o H¹c, kÝnh träng l·o - mét con ngêi nh©n hËu, c¶m ®éng tríc t×nh c¶m cña l·o ®èi víi cËu vµng. - §o¹n v¨n BÐ Hång gÆp mÑ vµ ®îc ngåi trong lßng mÑ: Hång ®îc sèng l¹i nh÷ng gi©y phót sung síng, h¹nh phóc khi ë trong lßng mÑ. G : Thực ra sự khác nhau này cũng chỉ rất tương đối và chính nhờ đó tạo nên sự đa dạng , đa diện hấp dẫn của VH hiện thực phê phán ? Em hiểu hồi kí là gì ? Hãy nhắc lại ? -Là một thể của kí ở đó người viết kể lại những chuyện, những điều chính mình đã trải qua , đã chứng kiến . | - HS tự bộc lộ Trình bày | II. Luyện tập |
* Hoạt động 4: vận dụng - Thời gian: 4p? Tóm tắt một văn bản truyện ký mà em thích nhất? - HS tóm tắt; GV nhận xét, bổ sung | ||
* Hoạt động 5: tìm tòi, mở rộng - Thời gian: 4p? Qua 2 văn bản truyện ký là: Trong lòng mẹ và Tức nước vỡ bờ, em có cảm nhận như thế nào về người phụ nữ trong xã hội xưa? HS: Phát biểu ý kiến cá nhân GV: Gợi ý: Vẻ đẹp tâm hồn, tính cách |
................................................................................................................................
................................................................................................................................
