Tiết 105 , 106 - Văn bản: THUẾ MÁU
Trích: Bản án chế độ thực dân Pháp
(Nguyễn Ái Quốc)
I. Mục tiêu cần đạt Trích: Bản án chế độ thực dân Pháp
(Nguyễn Ái Quốc)
1. Kiến thức:
- Thấy được bản chất độc ác, giả nhân giả nghĩa, thủ đoạn bịp bợm của thực dân Pháp qua việc dùng người dân các xứ thuộc địa làm vật hi sinh cho quyền lợi của mình trong các cuộc chiến tranh phi nghĩa. Hình dung ra số phận bi thảm của những người dân bị bóc lột “Thuế máu” theo trình tự miêu tả của tác giả.
- Bút pháp LL sắc bén, NT trào phúng sâu cay của NAQ qua VB chính luận.
2. Kĩ năng:
- Đọc - hiểu văn chính luận, nhận ra nghệ thuật trào phúng sắc bén trong một văn bản chính luận.
- Học cách đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận.
3. Thái độ:
- Căm thù tội ác của thực dân Pháp.
- Bồi dưỡng tình yêu quê hương đất nước, lòng đồng cảm với những người lao khổ trên thế giới.
- Bồi dưỡng ý chí chiến đấu vì nền độc lập, dân tộc.
4. Năng lực:
- Năng lực chung: Tư duy, giải quyết vấn đề.
- Năng lực chuyên biệt: Kĩ năng tư duy, tự nhận thức, lắng nghe, giao tiếp...
II. Chuẩn bị:
1. Giáo viên: KHDH; tài liệu tham khảo; máy chiếu.
2. Học sinh: Học bài cũ. Soạn bài: Thuế máu.
III. Các hoạt động dạy và học:
1. Ổn định tổ chức lớp (1’):
Lớp | Sĩ số | Ngày dạy | Điều chỉnh |
8A1 | | ||
8A2 | | ||
8A3 | |
Những luận điểm chính trong VB: Bàn luận về phép học của Nguyễn Thiếp.
3. Bài mới:
Hoạt động 1. Khởi động(1‘):
Những năm 20 của TK XX là t.kì h.động sôi nổi của người t.niên y.n - người c.sĩ c.sản kiên cường NAQ. Trong những năm h.động CM ấy, Người s.tác văn chương vạch trần bộ mặt kẻ thù, nói lên nỗi khổ nhục của những người dân bị áp bức, kêu gọi nhân dân các nước thuộc địa đoàn kết và đấu tranh.“Thuế máu” là chương đầu tiên của TP “Bản án c.độ t.dân Pháp”. Hôm nay, c.ta tìm hiểu chương này để biết rõ bộ mặt của thực dân và số phận người dân các nước thuộc địa.
Hoạt động 2. Hình thành kiến thức(30‘):
| Gọi học sinh đọc chú thích về tác giả, tác phẩm. Giới thiệu về tác giả (Ti vi). ? Nêu ngắn gọn h.biết về “Bản án c.đ t.d Pháp”? - Viết bằng t.Pháp. Gồm 12 chương, phần phụ. - Thuế máu là chương mở đầu TP. (Ti vi) ? Nêu vị trí của đoạn trích? * H.d đọc: Giọng rõ ràng, lưu loát, nhấn mạnh từ ngữ trong ngoặc kép hoặc được lặp đi lặp lại. - Đọc mẫu. Gọi HS đọc. Nhận xét cách đọc. Hướng dẫn HS tìm hiểu từ ngữ phần chú thích. ? Văn bản được viết theo thể loại gì? ? Bố cục văn bản? Nội dung mỗi phần? ( Ti vi) ? Nhận xét bố cục văn bản? - Bố cục chặt chẽ theo trình tự sự việc. | Đọc chú thích Trả lời Lắng nghe Nêu ý kiến Đọc bài Trả lời Ghi bài | I. Tìm hiểu chung. 1. Tác giả. - Nguyễn Ái Quốc là tên gọi của Bác trước năm 1945. 2. Tác phẩm. - Viết bằng tiếng Pháp (1925) gồm 12 chương và một phần phụ lục. * Vị trí đoạn trích: Là chương I của tác phẩm. * Thể loại: Chính luận. * Bố cục: 3 phần |
| ? Em hiểu thế nào về tiêu đề của phần I? - Tiêu đề này đã gợi lên số phận, trách nhiệm của người dân bản xứ với cuộc chiến tranh. ? Hãy nêu luận điểm của phần I? Tác giả đã làm rõ luận điểm đó bằng những luận cứ nào? - Luận điểm: Chiến tranh và “người bản xứ” - Luận điểm được làm rõ bởi 2 luận cứ: + T.độ các quan cai trị đ.với người dân bản xứ. + Số phận thảm thương của người dân bản xứ trong cuộc chiến tranh phi nghĩa. ? Trước c.tr, các quan cai trị gọi người dân thuộc địa ntn? Cách gọi ấy thể hiện thái độ gì? - Trước chiến tranh: da đen bẩn thỉu, An Nam mít, kéo xe tay, ăn đòn -> khinh bỉ, coi thường. ? Khi có chiến tranh điều gì đã xảy ra? - C.tr bùng nổ: đứa con yêu, người bạn hiền, c. sĩ bảo vệ công lí và tự do -> tâng bốc, vỗ về. ? Tại sao những người dân bản xứ từ chỗ hèn hạ bỗng có địa vị cao quý ? - Chúng muốn biến người dân bản xứ thành vật hi sinh nên đã dụ dỗ, lừa phỉnh họ. - Đây là thủ đoạn mị dân rẻ tiền nhằm che dấu bản chất dã man của bọn thực dân. ? Nhận xét nghệ thuật lập luận ở đoạn này? - Nghệ thuật đối lập tương phản. - Giọng điệu mỉa mai, châm biếm. => Mục đích? Vạch trần thủ đoạn lừa bịp thâm độc của bọn thực dân. ? T.g đưa chứng cứ và bình luận nào để làm rõ cái giá phải trả cho vinh dự đột ngột của người dân bản xứ? N.x cách đưa luận cứ, l.luận? - Họ phải xa lìa vợ con, rời bỏ quê hương, phơi thây hoặc bỏ xác... - Chứng cứ rõ ràng; l.luận chặt chẽ, thuyết phục; mâu thuẫn giữa lời ca ngợi, hứa hẹn và cái giá phải trả. ? Giọng điệu và thái độ tác giả khi đưa ra những luận cứ đó? - Giọng điệu xót xa, thương cảm... - Thái độ căm phẫn... ? Số phận người bản xứ ở hậu phương thì sao? - Kiệt sức trong các xưởng thuốc súng. - Khạc từng miếng phổi; hít hơi ngạt. ? Việc nêu hai con số ở cuối đoạn văn có tác dụng gì? Biện pháp nghệ thuật được sử dụng? - Tố cáo tội ác thực dân, gợi lòng căm thù. - Chứng cớ c.x, thuyết phục; b.pháp nói giảm. ? Qua NT đó NAQ muốn tố cáo điều gì? | Trả lời Nêu ý kiến Lắng nghe Trả lời Trả lời Nhận xét Trả lời cá nhân Thảo luận | II. Đọc hiểu văn văn bản 1. Chiến tranh và “người bản xứ” a. Thái độ của các quan cai trị đối với người dân bản xứ: - Trước chiến tranh: khinh bỉ, coi thường. - Khi có chiến tranh: tâng bốc, vỗ về, phong cho những danh hiệu cao quý. => Thủ đoạn lừa bịp dân chúng của thực dân Pháp hết sức thâm độc. b. Số phận thảm thương của người dân bản xứ: - Phải đột ngột xa lìa người thân, quê hương vì mục đích vô nghĩa. Đem mang sống đổi lấy những vinh dự hão huyền. Hi sinh cho lợi ích của kẻ cầm quyền. => Tố cáo chiến tranh, tội ác của thực dân. Bày tỏ niềm xót xa, thương cảm đối với người dân bản xứ. |
Hoạt động của giáo viên | HĐHS | Nội dung bài học |
| GV gọi HS đọc đoạn 2. ? Em hiểu ntn về k.n: vật liệu biết nói? Nêu các thủ đoạn, mánh khoé bắt lính của bọn td Pháp? - Lùng ráp, vây bắt, cưỡng bức. - Lợi dụng việc bắt lính để kiếm tiền. - Sẵn sàng trói, xích, nhốt, đàn áp dã man. * C.độ bắt lính mà bọn t.dân nói “tình nguyện” có đúng kg? Chi tiết nào nói lên điều đó? - Sai. Vì đây hoàn toàn là sự cưỡng bức. * Vậy mà lời lẽ của các nhà cầm quyền ntn? - Lời lẽ bịp bợm -> Đây là gía trị tố cáo thư 1 của đoạn trích. ? Đứng trước sự cưỡng bức đó thì người dân bản xứ có thái độ ntn? ? Trong bản bố cáo chính phủ toàn quyền ĐD đã tuyên bố điều gì? - các bạn đã tấp nập đầu quân... ? Trên thực tế thì sao? ? Thái độ của người dân bản xứ nói lên điều gi? ? Lời lẽ rêu rao của bọn cầm quyền đã bộc lộ bản chất gì? ? Cho n.xét về chế độ lính tình nguyện? ? Chỉ ra t.chất trào phúng của nhan đề lính tình nguyện? ? Ở phần 2 tác giả tập trung tố cáo điều gi? Gọi HS đọc phần 3. ? Kết quả sự hi sinh của người dân thuộc địa trong các cuộc chiến tranh như thế nào? ? Trong những chính sách hậu chiến thì chính sách nào thâm độc nhất? Vì sao? ? Việc đối xử ấy nói lên điều gì? ? Em có nhận xét gì về nghệ thuật lập luận của tác giả trong đoạn văn này? ? Nghệ thuật đó lột tả được điều gì? Tác giả kết thúc phần 3 như thế nào? Có tác dụng gì? ? Tính chiến đấu của VB được thể hiện ntn? Thể hiện cách viết nghị luận độc đáo của Nguyễn Ái Quốc trên các phương diện nào? + Dùng văn để vạch trần, tố cáo tội ác của thực dân đế quốc + Bênh vực quyền lợi của nhân dân của các nước thuộc địa; khích lệ tinh thần đấu tranh giải phóng. + Quan điểm chính trị rõ ràng. ? Qua p.t toàn bộ VB, em hiểu Thuế máu là gì? ? Thái độ của tác giả ntn? ? Lời kêu gọi của tg thể hiện điều gì? ? VB giúp em hiểu gì về bản chất chế độ TDP? ? Em có nhận xét gì về NT lập luận của tác giả? | HS đọc Trả lời Lắng nghe Thảo luận trả lời. HS đọc Trả lời Lắng nghe HS thảo luận nhóm và trình bày HS theo dõi tranh (sgk) Trả lời Lắng nghe HS thảo luận trả lời. Trả lời | 2. Luyện tập: Bài 1: Tranh minh họa miêu tả phần nào của văn bản? Bài 2. Đọc văn bản Thuế máu em hiểu thêm những mục đích nào của văn chương Nguyễn Ái Quốc. |
Hoạt động 3: Luyện tập (7’):
| Tranh minh hoạ miêu tả phần nào của văn bản? Đọc văn bản Thuế máu em hiểu thên những mục đích nào của văn chương Nguyễn ái Quốc. | HS thảo luận và trả lời. | Luyện tập |
Hoạt động 4: Vận dụng (về nhà) | ||
| H: Qua phân tích em nhận thấy t/g đã làm sáng tỏ luận điểm một bằng cách nào? nhận xét về cách lập luận của t/g? - Hệ thống các luận cứ lí lẽ và dẫ chứng tiêu biểu giàu sức thuyết phục. - Từ ngữ, hình ảnh giàu giá trị biểu cảm, kết hợp yếu tố tự sự với biểu cảm,ngôn ngữ đanh thép, giọng điệu trào phúng, NT châm biếm,mỉa mai, biện pháp đối lập Bộc lộ bản lĩnh cm phi thường của Người. | | |
Hoạt động 5: Tìm tòi, mở rộng | ||
| - Nắm nội dung bài học. Làm bài tập 4 sách BTNV 8 - Tập 2, trang 60, 61. - Soạn: Đi bộ ngao du. | | |
...............................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................
