giáo án Tiết 33- chữa lỗi về quan hệ từ- ngữ văn 7

[Giáo án văn học]

Tiết 33: CHỮA LỖI VỀ QUAN HỆ TỪ

A- MỤC TIÊU BÀI DẠY:Giúp hs:

1.Kiến thức: Giúp HS thấy rõ các lỗi thường gặp để chữa lỗi về quan hệ từ.

• cảm nhận được nội dung nghệ thuật của hai văn bản Xa ngắm thác núi Lư và Đêm đỗ thuyền ở Phong Kiều

2.Kỹ năng: HS thông qua luyện tập, nâng cao kỹ năng sử dụng quan hệ từ.

• Nắm được nội dung nghệ thuật của hai văn bản trên trên.

3.Thái độ: Có ý thức sử dụng đúng quan hệ từ trong khi nói,viết và có ý thức yêu phong cảnh thiên nhiên hơn.

B- Chuẩn bị:

- Gv: Giáo án, bảng phụ viết ví dụ.Những điều cần lưu ý:

Bồi dưỡng cho học sinh ý thức thận trọng trong việc sử dụng quan hệ từ. Để cho học sinh phát hiện được lỗi sai của bản thân.

- Hsài soạn

C – PHƯƠNG PHÁP

Thuyết trình, phát vấn, nhóm học tập......

D- TIẾN TRÌNH DẠY – HỌC:

1- Ổn định tổ chức

2- Kiểm tra bài cũ:

- Thế nào là quan hệ từ? Đặt câu có dùng quan hệ từ và cho biết ý nghĩa của quan hệ từ đó ?

- Đặt câu có dùng quan hệ từ ? Em hãy thử bỏ quan hệ từ và nhận xét ý nghĩa của câu ? Khi nói viết phải dùng quan hệ từ như thế nào ?

Yêu cầu: trả lời dựa vào ghi nhớ- sgk ( 97, 98 ).

3. Bài mới:

Khi nói viết, đặc biệt là khi viết, chúng ta vẫn phạm nhiều lỗi về sử dụng quan hệ từ. Lỗi về quan hệ từ rất đa dạng, các lỗi về quan hệ từ làm cho câu văn sai không rõ ý, rối rắm, khó hiểu. Bài hôm nay sẽ giúp chúng ta nhận biết những lỗi sai đó.

Hoạt động của thầy-trò​

Nội dung kiến thức​

- Hs đọc vd. - Hai câu em vừa đọc đã rõ nghĩa chưa? Vì sao? (chưa rõ nghĩa, vì thiếu quan hệ từ ) - Hai câu trên thiếu quan hệ từ ở chỗ nào? Hãy chữa lại cho đúng? - Hs đọc 2 câu vừa sửa. - So với 2 câu trước, em thấy 2 câu này như thế nào? Vì sao? (2 câu sau rõ nghĩa hơn, vì 2 câu này đã có thêm quan hệ từ ) - Gv: Trong trường hợp này, chúng ta phải dùng quan hệ từ, có như vâỵ thì câu văn mới rõ ràng, mạch lạc và dễ hiểu. - Hs đọc ví dụ. - Em hãy chỉ ra các quan hệ từ được dùng ở 2 câu này? - Các quan hệ từ và, để trong 2 VD trên, có diễn đạt đúng quan hệ ý nghĩa giữa các bộ phận trong câu không? Vì sao? Nên thay từ và, để ở đây bằng quan hệ từ gì? (Không - Vì: + Quan hệ từ và: chỉ ý ngang bằng, tương đồng. Còn quan hệ giữa 2 vế câu ở đây lại là quan hệ tương phản cho nên dùng quan hệ từ và ở đây là không phù hợp. vì vậy ta phải thay quan hệ từ nhưng mới diễn đạt đúng ý nghĩa. + Quan hệ từ để: có ý nghĩa chỉ mục đích của sự việc. Còn quan hệ giữa 2 vế câu ở đây lại là quan hệ nhân - quả. Cho nên dùng quan hệ từ để ở đây là không phù hợp. Trong trường hợp này ta phải thay quan hệ từ vì, có như vậy thì mới diễn đạt được đúng ý nghĩa của câu ) - Hs đọc ví dụ. - Em hãy xác định CN-VN của 2 câu trên? - Em có nhận xét gì về cấu trúc ngữ pháp của 2 câu trên? Vì sao 2 câu trên thiếu CN? (2 câu trên thiếu CN vì các quan hệ từ qua, về đã biến CN thành TN) - Hãy chữa lại để cho câu văn được hoàn chỉnh? - Hs đoc ví dụ. - Các câu in đậm trên sai ở đâu? Vì sao? (sai ở chỗ: a- dùng quan hệ từ không những ở vế thứ 2 không có tác dụng LK. Vì quan hệ từ không những ở vế thứ nhất phải đi kèm với mà còn ở vế thứ 2 để tạo thành cặp sóng đôi mới có tác dụng LK. b- thiếu quan hệ từ nối 2 vế câu nên 2 vế câu chưa có sự LK) - Hãy chữa lại cho đúng ? - Qua việc sửa lỗi về quan hệ từ, em thấy cần phải tránh những lỗi nào ? - Hs đọc 2 câu văn. - Hai câu văn trên đã rõ nghĩa chưa? Vì sao? (chưa rõ – vì dùng thiếu quan hệ từ ) - Thêm quan hệ từ thích hợp (có thể thêm hoặc bớt 1 vài từ khác) để hoàn chỉnh các câu trên? - Hs đọc 3 câu văn. Chú ý các quan hệ từ in đậm. - Em có nhận xét gì về việc dùng các quan hệ từ (in đậm) trong các câu văn trên? (dùng quan hệ từ không thích hợp về nghĩa) - Thay các quan hệ từ dùng sai trong các câu trên bằng những quan hệ từ thích hợp? - Hs đọc 3 câu văn. - Em có nhận xét gì về 3 câu văn trên? (dùng thừa quan hệ từ) - Chữa lại các câu văn sao cho hoàn chỉnh?

I- Các lỗi về quan hệ từ: 1- Thiếu quan hệ từ: - Đừng nên nhìn hình thức đánh giá kẻ khác. -> Đừng nên nhìn hình thức mà đánh giá kẻ khác. - Câu tục ngữ này chỉ đúng xã hội xưa, còn ngày nay thì không đúng. -> Câu tục ngữ này chỉ đúng với xã hội xưa, còn với ngày nay thì không đúng. 2- Dùng quan hệ từ không thích hợp: - Nhà em ở xa trường và bao giờ em cũng đến trường đúng giờ. -> Nhà em ở xa trường nhưng bao giờ em cũng đến trường đúng giờ. - Chim sâu rất có ích cho nông dân để nó diệt sâu phá hoại mùa màng. -> Chim sâu rất có ích cho nông dân vì nó diệt sâu phá hoại mùa màng. 3- Thừa quan hệ từ : - Qua câu ca dao “Công cha như núi Thái Sơn, Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra” cho ta thấy công lao to lớn của cha mẹ đối với con cái. -> Công cha như núi... chảy ra / cho ta thấy... - Về hình thức có thể làm tăng giá trị nội dung đồng thời hình thức / có thể làm thấp giá trị nội dung. ->Hình thức / có thể làm tăng... đồng thời hình thức / có thể làm... 4- Dùng quan hệ từ mà không có tác dụng LK: - Nam là học sinh giỏi toàn diện. Không những giỏi về môn toán, không những giỏi về môn văn. Thầy giáo rất khen Nam.-> Không những... mà còn... - Nó thích tự sự với mẹ, không thích tự sự với chị.-> Nó thích... ,nhưng không... * Ghi nhớ: sgk (107 ). II- Luyện tập: 1- Bài 1 (107 ): - Nó chăm chú nghe kể chuyện đầu đến cuối. ->Nó... nghe kể chuyện từ đầu... - Con xin báo một tin vui cha mẹ mừng. -> Con xin báo... để cha mẹ mừng. 2- Bài 2 (107 ): - Ngày nay, chúng ta cũng có quan niệm với (như) cha ông ta ngày xưa, lấy đạo đức... - Tuy (Dù) nước sơn có đẹp đến mấy mà chất... - Không nên chỉ đánh giá con người bằng (về) hình thức bên ngoài mà nên đánh giá con người bằng (về) những hành động, cử chỉ... 3- Bài 3 (108 ): - Bản thân em còn nhiều thiếu sót, em hứa sẽ tích cực sửa chữa. - Câu tục ngữ “Lá lành đùm lá rách” cho em hiểu đạo lí làm người... - Bài thơ này đã nói lên tình cảm của BH...

III- Củng cố:

- Khi nói viết nếu phải sd quan hệ từ thì chúng ta cần phải tránh những lỗi nào ?

IV- Hướng dẫn học bài:

- Học thuộc ghi nhớ, làm bài 4, 5.

- Soạn bài ''Xa ngắm thác núi Lư "và 'Phong kiều dạ bạc ''