Mời quý thầy cô tham khảo Giáo án Văn bản Tức nước vỡ bờ (Trích Tắt đèn – Ngô Tất Tố). Giáo án mới nhất…
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Nắm được cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ.
- Thấy được giá trị hiện thực và nhân đạo qua một đoạn trích trong tác phẩm Tắt đèn.
- Hiểu được thành công của nhà văn chính là việc tạo tình huống truyện, miêu tả, kể chuyện và xây dựng nhân vật.
2. Năng lực
- Năng lực giải quyết vấn đề, sáng tạo, hợp tác, tự quản bản thân.
- Năng lực giao tiếp, thưởng thức văn học.
3. Phẩm chất: - Giáo dục sự cảm thông, chia sẻ với cuộc đời những người nông dân Việt Nam trước
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của giáo viên:
+ Nghiên cứu kĩ sách giáo khoa, sách bài tập, sách giáo viên, hướng dẫn chuẩn kiến thức kĩ năng, tư liệu tham khảo.
+ Chuẩn bị kế hoạch dạy học, thiết bị, phương tiện dạy học (máy chiếu), chân dung nhà văn Ngô Tất Tố.
+ Trích đoạn clip Làng Vũ Đại ngày ấy.
2. Chuẩn bị của học sinh:
+ Đọc kĩ sách giáo khoa, sách bài tập, những tài liệu liên quan.
+ Sưu tầm tư liệu về tác giả Ngô Tất Tố, các bài viết về tác giả, tác phẩm.
+ Soạn bài và chuẩn bị đầy đủ theo hướng dẫn về nhà của giáo viên.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU
a) Mục tiêu: tạo tình huống/vấn đề học tập nhằm huy động kiến thức, kinh nghiệm hiện có của học sinh và nhu cầu tìm hiểu kiến thức mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập
b) Nội dung: HS vận dụng vào kiến thức hiểu biết của mình để trả lời.
c) Sản phẩm: HS trình bày miệng
d) Tổ chức thực hiện:
Giáo viên cho học sinh xem video về hiện tượng đê vỡ
Tại sao đê lại vỡ?
Nước dâng cao quá...
Đúng vậy, đây là một hiện tượng tự nhiên đã được khái quát thành quy luật thông qua câu tục ngữ: Tức nước vỡ bờ. Nhà văn Ngô Tất Tố đã mượn hiện tượng tự nhiên này để nói về một quy luật xã hội là: ở đâu có áp bức, ở đó có đấu tranh. Vậy thì sự áp bức và đấu tranh đó diễn ra như thế nào, phần thắng phần thua sẽ thuộc về bên nào? Để rõ hơn điểu này, cô và các con sẽ tìm hiểu đoạn trích Tức nước vỡ bờ của Ngô Tất Tố
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: GV giới thiệu cho HS tìm hiểu về tác giả, tác phẩm.
a) Mục tiêu: HS tìm hiểu về tác giả, tác phẩm
b) Nội dung: HS vận dụng sgk, kiến thức GV cung cấp để thực hiện nhiệm vụ.
c) Sản phẩm: HS nắm rõ thông tin về tác giả và tác phẩm.
d) Tổ chức thực hiện:
Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu văn bản
a) Mục tiêu: HS tìm hiểu văn bản
b) Nội dung: HS vận dụng sgk, kiến thức GV cung cấp để thực hiện nhiệm vụ
c) Sản phẩm: Đáp án của HS
d) Tổ chức thực hiện:
Hoạt động 3: Hướng dẫn HS phân tích
a) Mục tiêu: HS phân tích văn bản
b) Nội dung: HS vận dụng sgk, kiến thức GV cung cấp để thực hiện nhiệm vụ, trả lời ra giấy nháp.
c) Sản phẩm: Đáp án của HS
d) Tổ chức thực hiện:
? Dựa vào kiến thức Lịch sử, nêu những hiểu biết của em về tình cảnh người nông dân nước ta trước năm 1945 dưới ách cai trị của Pháp?
Yêu cầu:
Nông dân 1 cổ 2 tròng
Giai cấp địa chủ phong kiến và thực dân Pháp ra sức vơ vét bóc lột nhân dân
Đời sống nhân dân, đặc biệt là người nông dân vô cùng khổ nhục...
? Nhắc lại những kiến thức đã học trong tiết học?
Hướng dẫn về nhà
* Đối với bài cũ:
- Học bài theo nội dung
- Hoàn chỉnh các bài tập
* Đối với bài mới: Chuẩn bị “Tức nước vỡ bờ” (T2)
- Đọc kĩ văn bản.
- Phân tích diễn biến tâm lí của chị Dậu trong đoạn trích. Theo em, sự thay đổi thái độ của chị Dậu có được miêu tả chân thực, hợp lí không? Qua đoạn trích này, em có nhận xét gì về tính cách của chị?
- Em hiểu như thế nào về nhan đề Tức nước vỡ bờ đặt cho đoạn trích? Theo em, đặt tên như vậy có thỏa đáng không? Vì sao?
TỨC NƯỚC VỠ BỜ
(Trích Tắt đèn) - Ngô Tất Tố -
(Trích Tắt đèn) - Ngô Tất Tố -
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Nắm được cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ.
- Thấy được giá trị hiện thực và nhân đạo qua một đoạn trích trong tác phẩm Tắt đèn.
- Hiểu được thành công của nhà văn chính là việc tạo tình huống truyện, miêu tả, kể chuyện và xây dựng nhân vật.
2. Năng lực
- Năng lực giải quyết vấn đề, sáng tạo, hợp tác, tự quản bản thân.
- Năng lực giao tiếp, thưởng thức văn học.
3. Phẩm chất: - Giáo dục sự cảm thông, chia sẻ với cuộc đời những người nông dân Việt Nam trước
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của giáo viên:
+ Nghiên cứu kĩ sách giáo khoa, sách bài tập, sách giáo viên, hướng dẫn chuẩn kiến thức kĩ năng, tư liệu tham khảo.
+ Chuẩn bị kế hoạch dạy học, thiết bị, phương tiện dạy học (máy chiếu), chân dung nhà văn Ngô Tất Tố.
+ Trích đoạn clip Làng Vũ Đại ngày ấy.
2. Chuẩn bị của học sinh:
+ Đọc kĩ sách giáo khoa, sách bài tập, những tài liệu liên quan.
+ Sưu tầm tư liệu về tác giả Ngô Tất Tố, các bài viết về tác giả, tác phẩm.
+ Soạn bài và chuẩn bị đầy đủ theo hướng dẫn về nhà của giáo viên.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU
a) Mục tiêu: tạo tình huống/vấn đề học tập nhằm huy động kiến thức, kinh nghiệm hiện có của học sinh và nhu cầu tìm hiểu kiến thức mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập
b) Nội dung: HS vận dụng vào kiến thức hiểu biết của mình để trả lời.
c) Sản phẩm: HS trình bày miệng
d) Tổ chức thực hiện:
Giáo viên cho học sinh xem video về hiện tượng đê vỡ
Tại sao đê lại vỡ?
Nước dâng cao quá...
Đúng vậy, đây là một hiện tượng tự nhiên đã được khái quát thành quy luật thông qua câu tục ngữ: Tức nước vỡ bờ. Nhà văn Ngô Tất Tố đã mượn hiện tượng tự nhiên này để nói về một quy luật xã hội là: ở đâu có áp bức, ở đó có đấu tranh. Vậy thì sự áp bức và đấu tranh đó diễn ra như thế nào, phần thắng phần thua sẽ thuộc về bên nào? Để rõ hơn điểu này, cô và các con sẽ tìm hiểu đoạn trích Tức nước vỡ bờ của Ngô Tất Tố
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: GV giới thiệu cho HS tìm hiểu về tác giả, tác phẩm.
a) Mục tiêu: HS tìm hiểu về tác giả, tác phẩm
b) Nội dung: HS vận dụng sgk, kiến thức GV cung cấp để thực hiện nhiệm vụ.
c) Sản phẩm: HS nắm rõ thông tin về tác giả và tác phẩm.
d) Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS | NỘI DUNG BÀI HỌC |
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: ? Hãy giới thiệu những nét tiêu biểu về tác giả? ? Nêu hiểu biết của em về tác phẩm và đoạn trích?? Nêu xuất xứ của văn bản? - Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: + Học sinh suy nghĩ tìm ra câu trả lời + Giáo viên: hướng dẫn đọc, đọc mẫu. - Bước 3: Báo cáo, thảo luận: + HS trình bày miệng, HS khác nhận xét đánh giá. * Bổ sung: - Ngô Tất Tố xuất thân là nhà nho gốc nông dân; học giả có nhiều công trình nghiên cứu về triết học, văn học cổ có giá trị; một nhà báo nổi tiếng với nhiều bài báo mang khuynh hướng dân chủ tiến bộ và giàu tính chiến đấu. - Tác phẩm nổi tiếng: Tiểu thuyết Tắt đèn (1939), phóng sự tiểu thuyết Lều chõng (1940), phóng sự Việt làng (1941).... * Bổ sung: Lấy đề tài từ một vụ thuế ở một làng quê đồng bằng Bắc Bộ, ở đây là thứ thuế thân, thứ thuế dã man đánh vào đầu người dân đinh, một di tích còn sót lại từ thời trung cổ. Qua đó phản ánh xã hội nông thôn đương thời một cách tập trung điển hình nhất. Chính trong vụ thuế, bộ mặt tàn ác bất nhân của xã hội thực dân phong kiến và tình trạng khốn khổ của người dân đã bộc lộ đầy đủ hơn lúc nào hết. Có thể nói: “Tắt đèn” là bức tranh thu nhỏ của nông thôn Việt Nam trước cách mạng đồng thời cũng là bản án đanh thép đối với trật tự xã hội tàn bạo, ăn thịt người ấy. - Bước 4: Kết luận, nhận định: + GV nhận xét thái độ và kết quả làm việc của HS, chuẩn đáp án. | 1. Tác giả - Ngô Tất Tố (1893 – 1954). - Là một trong những nhà văn xuất sắc của trào lưu văn học hiện thực trước cách mạng tháng Tám. - Nhà văn chuyên viết về người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám. 2. Tác phẩm - Tắt đèn là tác phẩm tiêu biểu nhất của Ngô Tất Tố đăng trên báo Việt Nữ năm 1937, in thành sách, xuất bản 1939. - Đoạn trích trích trong chương XVIII của tác phẩm. |
a) Mục tiêu: HS tìm hiểu văn bản
b) Nội dung: HS vận dụng sgk, kiến thức GV cung cấp để thực hiện nhiệm vụ
c) Sản phẩm: Đáp án của HS
d) Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS | SẢN PHẨM DỰ KIẾN |
NV1: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: ? Theo em, truyện cần đọc với giọng đọc như thế nào cho phù hợp? ? Em hiểu như thế nào về “sưu thuế”? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS thực hiện các yêu cầu của GV Bước 3: Báo cáo, thảo luận HS khác nhận xét, cho điểm. *Đọc chậm, rõ ràng, chú ý ngữ điệu khi đọc lời thoại. Phân vai cho H đọc: + Vai dẫn chuyện + Vai bà lão hàng xóm + Vai chi Dậu + Vai cai lệ và người nhà lí trưởng *Thuế: Thể hiện bộ mặt tàn ác bất nhân của giai cấp thực dân nửa phong kiến và phản ánh tình trạng thống khổ của người nông dân bị áp bức đã bộc lộ đầy đủ nhất. * Bổ sung: Thuế đánh vào thân thể, mạng sống của con người (đàn ông từ 18 tuổi -> 60 tuổi: gọi là dân đinh). Vì vậy còn có một tên gọi khác là: Thuế thân, thuế đinh... (khác thuế ruộng) => đây là thứ thuế vô nhân đạo nhất thuế đánh vào con người, chỉ coi con người như súc vật, hàng hoá. - Bước 4: Kết luận, nhận định: + Giáo viên nhận xét, đánh giá | II. Đọc - hiểu văn bản 1. Đọc - chú thích |
NV2: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ ? Nhân vật trung tâm trong đoạn trích là ai? ? VB có thể tóm tắt thành 2 phần nhỏ, em hãy chia phần và tóm tắt ? - Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: + Học sinh thảo luận, suy nghĩ tìm ra câu trả lời và ghi ra giấy nháp. - Bước 3: Báo cáo, thảo luận: + HS đứng tại chỗ trình bày miệng, HS khác nhận xét đánh giá. *- Phần 1: Từ đầu đến... ngon miệng hay không: Cảnh chị Dậu chăm sóc chồng. - Phần 2: Đoạn còn lại. Chị Dậu đương đầu với bọn cai lệ và người nhà lý trưởng. Tóm tắt cốt truyện, nội dung chính của văn bản: “Tác phẩm là bức tranh thu nhỏ của nông thôn Việt Nam trước cách mạng đồng thời cũng là bản án đanh thép đối với trật tự xã hội tàn bạo, ăn thịt người.” -> Tác phẩm lấy đề tài từ một vụ thuế ở làng quê Bắc Bộ qua đó phản ánh xã hội nông thôn đương thời một cách tập trung điển hình nhất. - Bước 4: Kết luận, nhận định: + Giáo viên nhận xét, đánh giá Từ bố cục trên cần làm rõ 3 nội dung: - Tình thế của gia đình chị Dậu trước khi bọn cai lệ xông vào - Nhân vật cai lệ (đại diện cho nhân vật phản diện) - Nhân vật chị Dậu (đại diện cho nhân vật chính diện). | 2. Kết cấu, bố cục - Thể loại: tiểu thuyết - Phương thức: tự sự - Bố cục: 2 phần |
a) Mục tiêu: HS phân tích văn bản
b) Nội dung: HS vận dụng sgk, kiến thức GV cung cấp để thực hiện nhiệm vụ, trả lời ra giấy nháp.
c) Sản phẩm: Đáp án của HS
d) Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS | SẢN PHẨM DỰ KIẾN |
NV1 Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: ? Dựa vào phần tóm tắt và phần đầu của đoạn trích, hãy cho biết: Khi bọn tay sai xông vào nhà, tình thế gia đình chị Dậu như thế nào? ? Hãy nhận xét về tình thế gia đình chị Dậu lúc đó? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ Thảo luận trả lời câu hỏi của GV Bước 3: Báo cáo thảo luận + HS đứng tại chỗ trình bày miệng, HS khác nhận xét đánh giá. *- Nhà nghèo nhất nhì ở làng Đông Xá - Không đủ tiền đóng sưu -> chị phải đứt ruột bán con, bán chó cho nhà địa chủ mà vẫn chưa nộp đủ sưu cho chồng và người em chồng đã mất. - Con đói, chồng bị đánh trói, hành hạ giữa lúc ốm nặng, khi vừa được cứu chữa tỉnh lại -> chưa kịp húp bát cháo thì cai lệ và người nhà Lý trưởng xông vào. - Mạng sống của chồng bị đe doạ, bản thân chị Dậu phải làm gì để bảo vệ chồng trong lúc nguy cấp ấy. *Trình bày. - Bước 4: Kết luận, nhận định: + Giáo viên nhận xét, đánh giá | 3.1. Tình thế của gia đình chị Dậu - Vụ thuế đang gay gắt - Chị đã bán chó, bán con để lấy tiền nộp sưu. - Phải nộp cả suất sưu cho em chồng đã chết. - Anh Dậu bị đánh tưởng chết mới tỉnh -> Tình cảnh thê thảm, đáng thương và nguy cấp. Tai hoạ chồng chất, bản thân chị Dậu ở vào tình thế tuyệt vọng, đơn độc đối phó với lũ bất nhân. => Đó là người đàn bà vô cảm, lạnh lùng, độc ác thâm hiểm, hiện thân cho thành kiến cổ hủ lạc hậu, phi nhân đạo của xã hội thực dân nửa phong kiến lúc bấy giờ. |
Yêu cầu:
Nông dân 1 cổ 2 tròng
Giai cấp địa chủ phong kiến và thực dân Pháp ra sức vơ vét bóc lột nhân dân
Đời sống nhân dân, đặc biệt là người nông dân vô cùng khổ nhục...
? Nhắc lại những kiến thức đã học trong tiết học?
Hướng dẫn về nhà
* Đối với bài cũ:
- Học bài theo nội dung
- Hoàn chỉnh các bài tập
* Đối với bài mới: Chuẩn bị “Tức nước vỡ bờ” (T2)
- Đọc kĩ văn bản.
- Phân tích diễn biến tâm lí của chị Dậu trong đoạn trích. Theo em, sự thay đổi thái độ của chị Dậu có được miêu tả chân thực, hợp lí không? Qua đoạn trích này, em có nhận xét gì về tính cách của chị?
- Em hiểu như thế nào về nhan đề Tức nước vỡ bờ đặt cho đoạn trích? Theo em, đặt tên như vậy có thỏa đáng không? Vì sao?