Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp, ngữ văn 9

[Văn Học]

Tuần 4 - Tiết 19:

CÁCH DẪN TRỰC TIẾP VÀ CÁCH DẪN GIÁN TIẾP​

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Kiến thức:

- Cách dẫn trực tiếp và lời dẫn trực tiếp

- Cách dẫn gián tiếp và lời dẫn gián tiếp

2. Kỹ năng:

- Nhận ra được cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp

- Sử dụng được cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp trong quá trình tạo lập văn bản

3. Thái độ: Dùng đúng mục đích, yêu cầu cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp tăng hiệu quả giao tiếp.

4. Năng lực: Năng lực nhận thức, hợp tác, giao tiếp, giải quyết vấn đề, sử dụng ngôn ngữ,…

II. CHUẨN BỊ

1. Giáo viên: Đọc, soạn bài và chuẩn bị các tư liệu, tranh ảnh tham khảo, HKDH, MC....

2. Học sinh:

- Đọc phần ví dụ và trả lời các câu hỏi trong SGK

- Tìm hiểu các BT trong SGK

III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC

1.Tổ chức (1)

Lớp​	Tổng số​	Học sinh vắng​	Ngày giảng​	Điều chỉnh​
9A1​	42​		17/9/2019
9A2​	42​		19/9/2019
9A3​	42​		17/9/2019

2. Kiểm tra kiến thức cũ(2):

? Hệ thống từ ngữ xưng hô và cách sử dụng? cho ví dụ minh họa?

? Tìm VD về việc lựa chọn từ ngữ xưng hô khiêm nhường tôn trọng người đối thoại trong giao tiếp?

? Khi sử dụng từ ngữ xưng hô trong hội thoại cần chú ý những gì?

- Kiểm tra bài tập: 4,5 6 ( SGK/ 39-40 )

3. Bài mới:

Hoạt động của thầy	HĐ của trò​	Nội dung bài học​
Hoạt động 1: Khởi động (2 phút):​ HS quan sát MC và nhận xét 2 lời dẫn của bức tranh…. => GV giới thiệu bài học	Hoạt động chung
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới (20’)​
* Gọi h/s đọc đoạn trích “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long (chú ý phần in đậm) ? Trong đoạn trích (a) phần in đậm là lời nói hay ý nghĩ của nhân vật? Nó được ngăn cách với bộ phận đứng trước bằng những dấu gì ? Dấu hiệu để nhận biết cách dẫn trực tiếp là gì? a, Phần in đậm là lời nói được phát ra bằng lời vì trước đó có từ “nói ” nó được tách ra khỏi phần câu đứng trước bằng dấu hai chấm ? Trong đoạn trích ( b ) phần in đậm là lời nói hay ý nghĩ ? Nó được ngăn cách với bộ phận đứng trước bằng những dấu gì ? b, Phần in đậm là ý nghĩ trong đầu, vì trước đó có từ “nghĩ ”ngăn cách bởi dấu và dấu “ ” ? Có thể thay đổi vị trí giữa bộ phận in đậm với bộ phận đứng trước nó được không ? Em hãy thử thay đổi ? ? Nếu được thì 2 bộ phận ấy ngăn cách với nhau bằng những dấu gì? - > GV tích hợp với dấu (-) - Có thể thay đổi vị trí của chúng. Khi ấy 2 bộ phận ngăn cách bằng dấu ngoặc kép và dấu gạch ngang. ?Qua phân tích VD em hiểu thế nào là lời dẫn trực tiếp? ? Trong VD a: phần in đậm là lời nói hay ý nghĩ? Nó được ngăn cách với bộ phận đứng trước nó bằng dấu gì không? ? Dựa vào đâu? Qua từ ngữ nào? a, Là lời nói, là nội dung của lời khuyên như có thể thấy ở từ “khuyên”trong phần lời của người dẫn. ? Phần in đậm là lời nói hay ý nghĩ? Giữa phần in đậm và bộ phận đứng trước có từ gì? Có thể thay từ đó bằng từ gì? b, Là ý nghĩ vì trước đó có từ “hiểu”. Giữa phần ý nghĩ và lời người dẫn có từ “rằng”; Có thể thay bằng từ “là”. ? Em hiểu ntn là lời dẫn gián tiếp? Có gì khác với lời dẫn trực tiếp? ? Các em thường sử dụng cách dẫn trực tiếp và gián tiếp trong những loại văn bản nào ? Tự sự hay nghị luận c/minh? - > đưa dẫn chứng. GV nêu 1 số chú ý: Ví dụ: BH đã nói rằng: “Không có....do” BH đã nói rằng tự do là quý nhất. Ví dụ: Nam nói: “ Chiều mai tôi đợi các bạn ở nhà” => Nam đã nói rằng chiều nay bạn ấy đợi chúng ta ở nhà. HS đọc ghi nhớ	Đọc HĐ cá nhân Trả lời cá nhân HĐ cá nhân Trả lời HĐ cá nhân HĐ cá nhân Trả lời Quan sát, nghe, Đọc	I. CÁCH DẪN TRỰC TIẾP 1. Ví dụ - Bộ phận in đậm là lời nói, để trong dấu ”...” và sau dấu hai chấm. - Bộ phận in đậm là ý nghĩ, để trong dấu ”...” và sau dấu hai chấm => Cách dẫn TT: - Trích dẫn nguyên văn lời nói, ý nghĩ...của người khác, không thay đổi, thêm bớt. - Lời dẫn để trong dấu ngoặc kép II. CÁCH DẪN GIÁN TIẾP 1. Ví dụ a, Bộ phận in đậm là lời nói, không có dấu hiệu ngăn cách b, Bộ phận in đậm là ý nghĩ, ngăn cách bằng QHT rằng, là => Cách dẫn GT: - Trích dẫn lời nói, ý nghĩ của người khác theo kiểu thuật lại: giữ nguyên nội dung chính, điều chỉnh cấu trúc ngữ pháp. - Lời dẫn không để trong dấu ngoặc kép * Chú ý: - Có thể thêm vào phía trước lời dẫn TT, GT qht: rằng, là... - Chuyển ldtt sang ldgt: + Bỏ dấu hai chấm và dấu ngoặc kép + Thay đổi CN từ ngôi 1 sang ngôi 3 + Thay đổi các từ chỉ thời gian, địa điểm *Ghi nhớ (SGK/54)
Hoạt động 3: Luyện tập (15 phút)​
- HS đọc yêu cầu bài tập 1 SGK/54. a, Dẫn trực tiếp: Lời của Hồ Chủ Tịch chúng ta phải ghi nhớ công ơn bao la của các vị anh hùng dân tộc .... của một dân tộc anh hùng . - Trong “ Báo cáo chính trị tại đại hội đảng biểu toàn quốc lần thứ II đảng” Hồ Chủ Tịch nêu rõ : “ chúng ta.....” Dẫn gián tiếp : - Trong “ Báo cáo chính trị....” Hồ Chủ Tịch nhấn mạnh rằng chúng ta phải .... b, Trong cuốn sách “ Hồ Chủ Tịch tinh hoa và khí phách....” đồng chí Phạm Văn Đồng khẳng định rằng Hồ Chủ Tịch là người giản dị ... nhớ được , làm được. (dẫn gián tiếp) -Trong cuốn sách Hồ Chủ Tịch hình ảnh của dân tộc, tinh hoa của thời đại , được Phạm Văn Đồng viết: “Giản dị trong đời sống... làm được” (dẫn trực tiếp). Bài tập 3 (55- SGK) - Hãy thuật lại lời nhân vật Vũ Nương theo cách dẫn gián tiếp . Lưu ý H/S phân biệt lời thoại của ai đang nói với ai trong đó phần nào người nghe cần chuyển đến người thứ 3 (Trương Sinh). - Thêm “rằng” sau chàng Trương... Vũ Nương thay cho tôi, hoặc vợ bằng “vợ chàng”.	HĐ cá nhân HĐ nhóm lớn 3 dãy HĐ cá nhân	II. Luyện tập: * Bài tập 1 (SGK/ 54) a. Ý nghĩ dẫn trực tiếp (ý nghĩ n/vật gán cho con chó) b. Ý nghĩ dẫn trực tiếp. * Bài tập 2 (SGK/55) Bài tập 3 ( 55- SGK )
Hoạt động 4: Vận dụng (4’)​
HS làm BT 7 (ETĐGKTNV9/37): Chuyển LDTT sang LDGT 1.Thầy giáo: Ngày mai các em mang giấy dể làm bài kiểm tra nhé. 2. Thành: Chiều nay tớ không đi lao động được.	HĐ CN
Hoạt động 5: Tìm tòi, mở rộng (HS thực hiện ở nhà – 1’)​
- Học phần ghi nhớ, xem lại các ví dụ và các BT đã giải. - Nắm được các nhóm từ ngữ xưng hố trong TV và cách dùng. - Viết đoạn văn hội thoại có sử dụng các từu ngữ xưng hô. - Đọc phần ví dụ và trả lời các câu hỏi trong SGK. - Tìm hiểu các BT trong SGK.	HĐ cá nhân

RÚT KINH NGHIỆM ………………………………………….............