giáo án Dạy thêm: Ôn tập tiếng Việt (Từ ghép, từ láy)

[Trần Ngọc]

Giáo án dạy thêm: Ôn tập tiếng Việt (Từ ghép, từ láy) và ôn tập văn bản: Cổng trường mở ra nằm trong chương trình dạy thêm môn Ngữ Văn 7. Hai phần ôn luyện này được chia thành 3 tiết, người soạn đã soạn chi tiết và chia thành các tiết rõ ràng.

Quý thầy cô tham khảo giáo án dạy thêm này, người viết chia sẻ với mong muốn nó trở thành tài liệu để phần soạn giáo án của quý thầy cô được chất lượng hơn.

​

Ngày soạn: / /2021

Ngày dạy:

Tiết 1 – 2 - 3 ÔN TẬP TIẾNG VIỆT (Từ ghép, từ láy)

ÔN TẬP VĂN BẢN Cổng trường mở ra​

A. Mức độ cần đạt

1. Kiến thức: Giúp học sinh củng cố lí thuyết về từ ghép, từ láy

Củng cố, khắc sâu kiến thức vè văn bản Cổng trường mở ra

2. Kỹ năng: Phân biệt được các từ loại, biết cách đặt câu có sử dụng từ loại. Rèn kỹ năng đọc – hiểu văn bản.

3. Thái độ: - Sử dụng từ đúng nơi, đúng chỗ, đúng hoàn cảnh giao tiếp

- Biết vận dụng phần từ vào việc viết văn.

=> Năng lực cần hướng tới: Tự học; giải quyết vấn đề; sáng tạo; giao tiếp; sử dụng ngôn ngữ; năng lực thẩm mĩ .

B. Chuẩn bị

- GV: Tham khảo tài liệu, soạn giáo án

Tích hợp một số văn bản đã học

- HS: Ôn tập lại kiến thức

C. Tiến trình dạy học

1. Ổn định tổ chức

2. Bài cũ

3. Bài mới

Hoạt động của thầy và trò​

Nội dung bài học​

Tiết 1 Có mấy loại từ ghép? Nêu đặc điểm của từ loại từ ghép? Cho ví dụ minh họa? Nghĩa của từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng lập được hiểu như thế nào? Thế nào là từ láy? Có mấy loại từ láy? Cho ví dụ minh họa? Nghĩa của từ láy được tạo thành là do đâu? Gv: Hướng dẫn học sinh làm bài tập Học sinh hoàn thành các bài tập còn lại trong sách giáo khoa - Nếu còn thời gian gv cho học sinh viết đoạn văn có sử dung linh hoạt từ ghép và từ láy - Học sinh làm bài Gv thu bài củ một số em học sinh chấm điểm Tiết 2: Luyện tập - Bài tập 1 GV cho HS sắp xếp các từ đã cho vào bảng phân loại. - Bài tập 2 GV cho HS nối cột để tạo từ ghép - Bài tập 3 GV cho HS Xác định từ ghép trong các câu đã cho. - Bài tập 4 GV cho HS tìm từ ghép và phân loại chúng. - Bài tập 5 GV cho HS phân loại từ ghép - Bài tập 6 GV cho HS Điền thêm các từ để tạo thành từ láy

I. Lí thuyết 1. Từ ghép - Có 2 loại: + Từ ghép chính phụ: Ví dụ: Ông nội, ông ngoại…. + Từ ghép đẳng lập: Ví dụ: Bàn ghế, sách vở….. - Nghĩa của từ ghép chính phụ hẹp hơn nghĩa chính. - Nghĩa củ từ ghép đẳng lập khái quát hơn nghĩa củ từ tạo nên nó. 2. Từ láy - Có 2 loại từ láy: + Từ láy toàn bộ: Ví dụ: Ầm ầm, chiêm chiếp, xanh xanh, …. + Từ láy bộ phận: Ví dụ: Liêu xiêu, long lanh ,mếu máo,….. - Nghĩa của từ láy được tạo thành nhờ đặc điểm âm thanh của tiếngva2 sự hòa phối âm thanh giữ các tiếng trong trường từ láy có tiếng có nghĩa làm gốc (tiếng gốc)thì nghĩa của từ láy có thể có những sắc thái riêng so với tiếng gốc như sắc thái biểu cảm, sắc thái giảm nhẹ hoặc sắc thái nhấn manh. *Bài tập áp dung - Bài tập trong sách giáo khoa - Bài tập thêm * Em hãy viết một đoạn văn ngắn từ 5-7 câu trong đó có sử dụng các tứ ghép, từ láy . II. Luyện tập: Bài tập 1 Hãy sắp xếp các từ sau đây vào bảng phân loại từ ghép: - Học hành, nhà cửa, xoài tượng, nhãn lồng, chim sâu, làm ăn, đất cát, xe đạp, vôi ve, nhà khách, nhà nghỉ. Bài tập2 Nối một từ ở cột A vớ một từ ở cột B để tạo thành một từ ghép. A B Bút tôi Xanh mắt Mưa bi Vôi gặt Thích ngắt Mùa ngâ Bài tập 3 Xác định từ ghép trong các câu sau : a. Trẻ em như búp trên cành Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan b. Nếu không có điệu Nam ai Sông Hương thức suốt đêm dài làm chi. Nếu thuyền độc mộc mất đi Thì hồ Ba Bể còn gì nữa em. c. Ai ơi bưng bát cơm đầy. Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần. Bài tập 4 : Tìm các từ ghép trong đoạn văn sau và cho chúng vào bảng phân loại : “ Mưa phùn đem mùa xuân đến, mưa phùn khiến những chân mạ gieo muộn nảy xanh lá mạ. Dây khoai, cây cà chua rườm rà xanh rợ các trảng ruộng cao. Mầm cây sau sau, cây nhội hai bên đường nảy lộc, mỗi hôm trông thấy mỗi khác. …Những cây bằng lăng mùa hạ ốm yếu lại nhú lộc. Vầng lộc non nảy ra. Mưa bụi ấm áp. Cái cây được cho uống thuốc.” Bài tập 5: Hãy sắp xếp các từ sau vào bảng phân loại từ láy : “Long lanh, khó khăn, vi vu, linh tinh, loang loáng, lấp lánh, thoang thoảng, nhỏ nhắn, ngời ngời, bồn chồn, hiu hiu” Bài tập 6. Điền thêm các từ để tạo thành từ láy. - Rào …. ; ….bẩm; ….tùm; …nhẻ; …lùng; …chít; trong…; ngoan…; lồng…; mịn…; bực….;đẹp…. Bài tập7 : Cho nhóm từ sau : “ Bon bon, mờ mờ, xanh xanh, lặng lặng, cứng cứng, tím tím, nhỏ nhỏ, quặm quặm, ngóng ngóng ”. Tìm các từ láy toàn bộ không biến âm, các từ láy toàn bộ biến âm?

 

[Trần Ngọc]

-

Tiết 6: Ôn tập văn bản: Cổng trường mở ra
? Trong đêm trước ngày khai trường, tâm trạng của người mẹ và người con có gì khác nhau? Điều đó được thể hiện ở những chi tiết nào? - Người con: Ngủ dễ dàng như uống một ly sữa, ăn một cái kẹo, trong lòng không có mối bận tâm nào ngoài chuyện ngày mai thức dậy cho kịp giờ, háo hức dọn dẹp đồ chơi giúp mẹ từ chiều. *Tâm trạng háo hức nhưng vô tư, trẻ con. - Người mẹ: +Không ngủ được. + Chuẩn bị quần áo mới, cặp sách mới,… + Đắp mềm, buông mùng cho con,… * Tâm trạng thao thức và hồi hộp, phấp phỏng suy nghĩ triền miên. ? Theo em, tại sao người mẹ lại không ngủ được? - HS thảo luận, trao đổi vì: + Lo lắng chuẩn bị cho con. + Phần vì nôn nao nghĩ về ngày khai trường năm xưa của chính mình: Cứ nhắm mắt lại là mẹ dường như nghe tiếng đọc bài trầm bổng: “Hằng năm, cứ vào cuối thu…Mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp”. ? Trong bài văn, có phải người mẹ đang nói trực tiếp với con không? Theo em người mẹ đang tâm sự với ai? Cách viết này có tác dụng gì? (HS khá - giỏi). - Người mẹ không trực tiếp nói với con hoặc nói với ai cả. Người mẹ nhìn con ngủ, như tâm sự với con, nhưng thưc ra là đang nói với chính mình, đang tự ôn lại những kỷ niệm của riêng mình. - Tác dụng: Làm nổi bật tâm trạng, khắc hoạ được tâm tư tình cảm, những điều thầm kín khó nói bằng lời trực tiếp. ? Trong đêm không ngủ, người mẹ đã chăm sóc giấc ngủ của con, nhớ tới những kỷ niệm thân thương về bà ngoại và mái trường xưa. Tất cả cho em hình dung về một bà mẹ như thế nào? - Một lòng vì con. Lấy giấc ngủ của con làm niềm vui cho mẹ ® Đức hi sinh thầm lặng cảu người mẹ. - Yêu thương người thân: Nhớ thương bà ngoại. - Nhớ thương yêu quý mái trường xưa. - Tin tưởng ở tương lai của con cái. ? Người mẹ nghĩ về vai trò của toàn xã hội đối với giáo dục thế hệ trẻ. Em thử suy nghĩ xem câu văn nào trong bài nói lên tàm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ? - Vai trò của nhà trường đối với cuộc sống, đối với mỗi con người: “Mỗi sai lầm trong giáo dục sẽ ảnh hưởng đến cả một thế hệ mai sau, và sai lầm một li có thể đưa thế hệ ấy đi chệch cả hằng dặm sau này”. ? Cái thế giới mà người mẹ đã bước vào sau cánh cổng trường được nhắc lại ở cuối bài: “Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là một thế giới kỳ diệu sẽ mở ra”. Em đã học qua lớp 1, bây giờ em hiểu thế giới kỳ diệu ấy là gì? (thảo luận). -Thế giới kỳ diệu đó là: +TG của những điều hay lẽ phải, của tình thương và đạo lý làm người. +TG của ánh sáng tri thức, của những hiểu biết lý thú và kì diệu. +TG của tình bạn, tình nghĩa thầy trò cao đẹp và thuỷ chung. +TG của những ước mơ và khát vọng bay bổng	1. Tâm trạng của người con: Háo hức nhưng thanh thản, nhẹ nhàng, vô tư. 2. Tâm trạng của người mẹ: -Thao thức không ngủ, phấp phỏng suy nghĩ triền miên. -Nôn nao nghĩ về ngày khai trường năm xưa của chính mình. ->Thể hiện đức hi sinh thầm lặng của người mẹ vì sự tiến bộ của con cái, tin tưởng ở tương lai của con. 3. Cảm nghĩ của mẹ về giáo dục trong nhà trường: Nhà trường là môi trường giáo dục con người toàn diện, phù hợp với yêu cầu của xã hội. * Nghệ thuật: -Giọng văn tâm tình, nhỏ nhẹ sâu lắng. -Sử dụng phương thức biểu cảm. *Nội dung: - Tình mẫu tử cao đẹp. -Vai trò to lớn của nhà trường đối với cuộc sống mỗi con người.

4. Hướng dẫn học bài

- Ôn tập lại các kiến thức tiếng Việt đã học

- Làm các bài tập ở SGK

- Làm thêm các bài tập ngoài có liên quan

- Gắn các kiến thức tiếng Việt với các văn bản và Tập làm văn

- Tìm hiểu về đại từ và từ Hán việt chuẩn bị cho buổi học sau

RÚT KINH NGHIỆM